Μεσοχώρα : Μια διδακτική ιστορία ……..

Για το υδροηλεκτρικό έργο (ΥΗΕ) Μεσοχώρας έχουν γραφεί τα τελευταία 40 χρόνια (!) τόσα πολλά που καθιστούν περιττό να επαναλάβει κάποιος την ιστορία αυτής της υπόθεσης.
Ο λόγος που επανέρχομαι είναι το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα ολοκληρώθηκε η διαβούλευση για την «περιβαλλοντική αδειοδότηση» του έργου (για πολλοστή φορά…), με πιο ενδιαφέρουσες και χαρακτηριστικές στιγμές αυτής της διαδικασίας τις συνεδριάσεις των Περιφερειακών Συμβουλίων (ΠΣ) Θεσσαλίας (στη Λάρισα, 22 Οκτωβρίου, δες εδώ {1}) και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (στο Αγρίνιο, 1 Νοεμβρίου, δες εδώ {2}).
Ας σημειωθεί ότι η διαδικασία της «νέας» αυτής αδειοδότησης του έργου αποτελεί ουσιαστικά επανάληψη εκείνης του 2015, η οποία ως γνωστόν είχε οδηγήσει το 2017 την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην έγκριση των περιβαλλοντικών όρων ολοκλήρωσης και λειτουργίας του ΥΗ έργου.
Δυστυχώς, κατά της σχετικής υπουργικής απόφασης ασκήθηκε και πάλι προσφυγή στο ΣτΕ, το οποίο για τυπικούς λόγους που σχεδόν κανείς δεν κατάλαβε, ακύρωσε το 2020 την απόφαση και …άντε πάλι από την αρχή !
Και εγώ, σαν απλός πολίτης που νοιάζεται για το μέλλον αυτής της χώρας αναρωτιέμαι : άραγε αυτοί οι δικαστές είχαν αντιληφθεί ότι το έργο είναι ολοκληρωμένο από το 2001, σχεδόν έτοιμο για λειτουργία και ότι η ακυρωτική τους απόφαση, μόνο για αυτά τα χρόνια που χάθηκαν από το 2015, επιβάρυνε πάνω από 100 εκατ. ευρώ τη ΔΕΗ, τα δημόσια οικονομικά και κατ’ επέκταση τον Ελληνικό λαό ;
Ας έλθουμε όμως στις πρόσφατες αποφάσεις (γνωμοδοτικού χαρακτήρα) των δύο ΠΣ και στα … διδάγματα που προκύπτουν από αυτές,
Βασική παρατήρηση είναι ότι τα δύο ΠΣ έλαβαν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες αποφάσεις. Στη Θεσσαλία ψήφισαν θετικά για την ολοκλήρωση και λειτουργία του έργου ενώ στη Δυτ. Στερεά ψήφισαν εναντίον της.
Και οι δύο αποφάσεις δεν υπήρξαν ομόφωνες, όμως οι πλειοψηφίες ήταν συντριπτικές, με μόνο μία ψήφο σε κάθε ΠΣ να είναι αρνητική ως προς την πλειοψηφία.
Θα αρχίσουμε από την αρνητική γνωμοδότηση που κυριάρχησε στο ΠΣ Δυτ. Στερεάς.
Τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει στην πράξη αυτή η απόφαση για έναν καλόπιστο παρατηρητή ; Πολύ απλά ότι η Μεσοχώρα ΔΕΝ πρέπει να λειτουργήσει και, εφόσον δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί ως έχει, οφείλει η ΔΕΗ ΝΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ, συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 600 εκατ. ευρώ σε σημερινές τιμές.
Για την θέση του ΠΣ Δυτ. Στερεάς θέτουμε ένα μόνο ερώτημα.
Πως αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι αυτοί την έννοια του δημοκρατικού διαλόγου ή της διαβούλευσης για την δημιουργία και λειτουργία ενός έργου, εφόσον δεν είναι σε θέση να αποδεχθούν ότι ένας τέτοιος διάλογος κάποια στιγμή «κλείνει», με μια τελική απόφαση και με την έναρξη του έργου ;
Προφανώς δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες για την επιχειρηματολογία των γειτόνων μας σχετικά με τα έργα Αχελώου και το ΥΗΕ Μεσοχώρας. Παρατηρούμε όμως επιπλέον την εξής αντίφαση : Δύο περιοχές της χώρας δεν μπορούν να συνεργαστούν, όταν ως γνωστόν η Ελλάδα αντιμετωπίζει, κατά κανόνα επιτυχώς, πολλά θέματα συν-διαχείρισης υδάτων με γειτονικές χώρες στα βόρεια και ανατολικά σύνορα της (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Τουρκία), σε ποταμούς όπως ο Αώος, Στρυμόνας, Αξιός, Έβρος κλπ. και μάλιστα σε διάφορες ιστορικές περιόδους, όπου, για γεωπολιτικούς λόγους, οι συνεργασίες ανάμεσα σε ορισμένες χώρες ήταν δυσχερής..
Ας έλθουμε τώρα στην πρόσφατη απόφαση του ΠΣ Θεσσαλίας.
Ο χώρος της πλειοψηφίας (που πρόσκειται στη ΝΔ) σταθερά εδώ και δεκαετίες, στηρίζει την Μεσοχώρα. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι γιατί ο Πρωθυπουργός στη Δυτική Στερεά ανέχεται βουλευτές, ακόμη και Υπουργούς του, για φθηνούς τοπικιστικούς και πελατειακούς λόγους, να αντιτίθενται στην επίσημη κυβερνητική θέση ;
Κατά την άποψη μας, ο Κυρ. Μητσοτάκης μάλλον την δική του πολιτική εικόνα θρυμματίζει με την ανοχή του στο θέμα της Μεσοχώρας και βεβαίως επιβεβαιώνει την πολιτική του αναξιοπιστία ως προς τα έργα μεταφοράς νερού από τον Αχελώο (φράγμα Συκιάς, σήραγγα), τα οποία, χωρίς εξηγήσεις στο λαό, τα έχει εγκαταλείψει.
Ένας άλλος πολιτικός χώρος που παρουσιάζεται με δυο αντίθετες τοποθετήσεις στα δύο ΠΣ είναι εκείνος του ΚΙΝΑΛ (πρώην ΠΑΣΟΚ). Ισχύουν και εδώ όσα αναφέραμε προηγουμένως για την ΝΔ.
Ο χώρος του ΣΥΡΙΖΑ, στο θέμα της Μεσοχώρας, έχει ένα μακρύ και αντιφατικό παρελθόν.
Πριν το 2015, δηλαδή στην αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ πολεμούσε με νύχια και με δόντια συνολικά την ολοκλήρωση των έργων Άνω Αχελώου (και της Μεσοχώρας).
Το γεγονός ότι το έργο Μεσοχώρας ολοκληρώθηκε από το 2001 δεν αποτέλεσε αιτία να μειώσουν την μαχητικότητά τους εναντίον του, ούτε να σταματήσουν να συνδράμουν ανοικτά κάποιους ανεύθυνους ακτιβιστές, που κάθε χρόνο οργάνωναν «γιορτή» μίσους κατά του έργου ζητώντας την κατεδάφισή του.
Στο ΠΣ Θεσσαλίας, το 2015 η παράταξή τους καταψήφισε την αδειοδότηση της Μεσοχώρας (δες εδώ {3} τα σχετικά πρακτικά). Όμως η ΔΕΗ επέμενε (δικαίως) στο θέμα της έγκρισης και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, στην κυβέρνηση πλέον, έπρεπε να πάρουν μια τελική απόφαση για αδειοδότηση ή κατεδάφιση.
Τελικά «ανέκρουσαν πρύμναν» και αποδέχθηκαν την λειτουργία του έργου, έχοντας βεβαίως ισχυρές αντιδράσεις στο εσωτερικό τους (έως και δημόσιες αποχωρήσεις επώνυμων στελεχών).
Συνεπώς, και αυτό το κόμμα, ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται, παρουσιάζεται σήμερα με δυο αντίθετες θέσεις στο θέμα της Μεσοχώρας, παρότι υποτίθεται ότι είναι «κόμμα αρχών» .
Ο χώρος του ΚΚΕ έχει και αυτός μακρά ιστορία και παρουσία στα έργα Αχελώου και φυσικά στη Μεσοχώρα.
Ας μου επιτραπεί στο σημείο αυτό ένας πιο προσωπικός τόνος, δεδομένου ότι όλα αυτά τα χρόνια που ασχολήθηκα με τα θέματα αυτά (από την δεκαετία του 1980), με τα στελέχη του ΚΚΕ, από τα πιο επώνυμα (Λαμπρούλης, Πατάκης, Αρχοντής, βουλευτές κλπ.) έως τα λιγότερο γνωστά που δρούσαν σε τοπικούς φορείς, συνεργάστηκα άψογα και (παρά τις διαφορετικές πολιτικές απόψεις) είχα τύχει σεβασμού και ειλικρινούς εκτίμησης (ιδιαίτερα από τον Λαμπρούλη ως επικεφαλής της σχετικής επιτροπής αγώνα και όχι μόνο).
Με όλα αυτά δεν μπορώ να μην παραδεχθώ ότι μου προκάλεσε έκπληξη και θλίψη ταυτόχρονα η αλλαγή πορείας του ΚΚΕ, που διαπιστώθηκε στις πρόσφατες αποφάσεις των δυο ΠΣ (σημ. προς τιμήν τους διατύπωσαν κοινή θέση και στις δύο περιοχές, όπως εξάλλου έκαναν πάντοτε και όπως επιβάλλεται όταν ένα κόμμα έχει αρχές και σέβεται τον εαυτό του και τους πολίτες).
Το ΚΚΕ λοιπόν τούτη τη φορά ψήφισε «λευκό» στην αδειοδότηση της Μεσοχώρας (!), έστω και εάν θεωρεί το έργο «αναγκαίο».
Στην γραπτή ανακοίνωση τους (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας, 2/11/2021) ισχυρίζονται ότι «συμφωνούμε με την κατασκευή του έργου» και «ότι αγωνιζόμαστε….και για την ολοκλήρωση του Υ/Η της Μεσοχώρας και άλλων Υ/Η έργων στη Θεσσαλία και τη χώρα μας».
Εάν όμως ισχύουν αυτά, πως γίνεται να μην αποδέχονται την αδειοδότηση του και (άθελά τους προφανώς) να δίνουν αέρα στα πανιά εκείνων που οραματίζονται την κατεδάφισή του ;
Και πως οι επόμενες γενιές θα μπορέσουν να δούνε να πραγματοποιούνται νέα ΥΗ έργα, όταν οι φίλοι του ΚΚΕ καλλιεργούν απογοήτευση και αμφιβολίες, δηλώνοντας πως τα έργα αυτά «μόνο στο πλαίσιο του σοσιαλιστικού τρόπου…..ανάπτυξης της χώρας …(και) έξω από την ΕΕ … μπορούν να κατοχυρώσουν την ενέργεια ως κοινωνικό αγαθό…» ;
Κατά την ταπεινή μου γνώμη οι απόψεις αυτές είναι καινοφανείς και ουδέποτε στα τόσα χρόνια κοινής δράσης με τα στελέχη αυτού του χώρου έτυχε, έστω και ως υποψία, να αισθανθώ «ξένο σώμα» σε αυτόν τον κοινό αγώνα, όπως αισθάνθηκα διαβάζοντας αυτή την ανακοίνωση.
Και επιτέλους θα μπορούσαν κάλλιστα να αποδεχθούν την αδειοδότηση της Μεσοχώρας και ταυτόχρονα να κάνουν γνωστές τις γενικότερες απόψεις τους, μέσα από μια ξεχωριστή ανακοίνωση (όπως άλλωστε συνέβη).
Μακάρι να κάνω λάθος σε όσα ισχυρίζομαι γιατί δυστυχώς ο αγώνας για την Μεσοχώρα και τα υπόλοιπα έργα Αχελώου συνεχίζεται και κανείς δεν περισσεύει.
Τέλος, για να κλείσουμε με το ΠΣ Θεσσαλίας, οι παρατάξεις των κ.κ. Κουρέτα και Ακρίβου ψήφισαν θετικά, ενώ η παράταξη της «ΑΝΤΑΡΣΥΑ», σταθερά όπως και το 2015, τάχθηκε δογματικά υπέρ της κατεδάφισης του έργου (η μοναδική εξαίρεση στο ΠΣ Θεσσαλίας).
Από την διαβούλευση στις δύο περιφέρειες προέκυψαν και ορισμένα ακόμη συμπεράσματα.
Ένα από αυτά είναι ο μαχητικός τρόπος που αγωνίζονται οι Αιτωλοακαρνάνες.
Εκεί ο αγώνας τους και η διαβούλευση δεν περιορίστηκε μόνο στο ΠΣ αλλά επεκτάθηκε σε όλο το βάθος της κοινωνίας τους και των φορέων.
Για παράδειγμα ο Δήμαρχος Αγρινίου ηγείται της σχετικής επιτροπής αγώνα και όλοι οι δήμαρχοι και η ΠΕΔ συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή, όπως παλαιότερα συνέβαινε στη Θεσσαλία με τον Λαμπρούλη, τον Τζανακούλη, τον Κ. Παπαστεργίου, τον Αρχοντή, τον Κανταρτζή, τους αιρετους Νομάρχες, ακόμα και τον (νεότερο) δήμαρχο Γ. Κωτσό, ως πρόεδρο της ΠΕΔ κατά την περασμένη περίοδο.
Ας αξιολογήσουμε λοιπόν όλα τα παραπάνω και ας ελπίσουμε ότι τα διδάγματα από την υπόθεση της Μεσοχώρας θα βοηθήσουν ώστε στο μέλλον η προσπάθεια μας να είναι πιο αποτελεσματική.

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας,

{1} (2021 10 22) - Απόσπασμα πρακτικών ΠΣ Θεσσαλίας για ΜΠΕ ΥΗΕ Μεσοχώρας :
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2021_10_22_apospasma_apofasis_ps_thessalias_gia_mpe_yie_mesohoras.pdf

{2} (2021 11 01) - Απόσπασμα πρακτικών ΠΣ Δυτικής Στερεάς για ΜΠΕ ΥΗΕ Μεσοχώρας :
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2021_11_01_apospasma_apofasis_per._symvoylioy_dyt._stereas_gia_yie_mesohoras.pdf

{3} (2015 09 30) - Απόσπασμα πρακτικών ΠΣ Θεσσαλίας για ΜΠΕ ΥΗΕ Μεσοχώρας :
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2015_09_30_apospasma_praktikon_ps_thessalias_gia_mpe_yie_mesohoras.pdf