Γιατί ξεχάστηκαν τα έργα της Συκιάς και το φράγμα Μουζακίου;

H Ελλάδα έχει αξιοποιήσει μόλις το 32% του υδάτινου δυναμικού της για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, υποστηρίζει η έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών σε ημερίδα που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβρη για την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενο φυσικό αέριο, η οποία είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.

Το άρθρο των Τάσου Μπρμπούτη, Κώστα Γκούμα με τα συμπεράσματα της ημερίδας στην Ακαδημία Αθηνών, θέτει ολιστικά το θέμα της απουσίας εθνικής στρατηγικής για τη διατροφική και ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας.

Του Γιάννη Κολλάτου

Η ενεργειακή και διατροφική εξάρτηση της χώρας  από εισαγωγές, διογκώνει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (εισαγωγών- εξαγωγών) και το χρέος που πλέον έχει ξεπεράσει το 200% του ΑΕΠ και φτωχοποιεί τους Έλληνες.
Την ίδια ώρα στην κυβέρνηση μετά και το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον επιχαίρουν για το γεγονός ότι η χώρα γίνεται ενεργειακός κόμβος μεταφοράς υγροποιημένου αερίου στα Βαλκάνια και τη ΝΑ Μεσόγειο και τα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών καθώς και το Ελληνικό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σχεδιάζουν τα σχετικά projects . Οι πρώτες αναφορές κάνουν λόγο για την κατασκευή και δεύτερου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου που θα πορεύεται παράλληλα με το υπάρχον εθνικό σύστημα, δηλαδή από την Κομοτηνή μέχρι την Κόρινθο. Πηγές δείχνουν και την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου Νότιας Καβάλας, ενώ δεδομένη θεωρείται και η ένταξη της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου – Ελλάδας.
Η κυβέρνηση επιδιώκει να ετοιμάσει ταχύτατα τη συγκεκριμένη λίστα προκειμένου η Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα που θα διεκδικήσει την αδιάθετη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Μέχρις εδώ όλα καλά.. Τι γίνεται όμως με τα υδροηλεκτρικά έργα που εγκαταλείφτηκαν. Με το φράγμα της Συκιάς και, το φράγμα Μουζακίου έργα πολλαπλής σκοπιμότητας που θα απογειώσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές όχι μόνο της Θεσσαλίας αλλά και ολόκληρης της χώρας, τα οποία  έχουν παραπεμφθεί στη λήθη;
Ο πρωθυπουργός επισκέφτηκε πρόσφατα τη Μαγνησία και την Κάρλα και ανακοίνωσε περιχαρής την επέκταση του δικτύου άρδευσης της Κάρλας με έργο 16 εκατομμυρίων ευρώ (για άρδευση επιπλέον 20.000 στρεμμάτων) όταν στο θεσσαλικό κάμπο πρέπει να αρδευτούν πάνω από 1,5 εκατομμύριο ξηρικές εκτάσεις (κυρίως με στάρια και κριθάρια) για να παράγουν πολύτιμα τρόφιμα για τη χώρα ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο που πλανάται παγκόσμια επισιτιστική κρίση και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τα μεγάλα φράγματα, τα οποία έχουν απαξιωθεί.
Το αρδευόμενο στάρι έχει 600 κιλά το στρέμμα ενώ το ξηρικό 300, επισημαίνει ο ομότιμος καθηγητής της Γεωπονίας Φάνης Γέμτος κι ενώ αυτό είναι γνωστό, δυστυχώς οι φορείς της Θεσσαλίας κοιμούνται και δεν προωθούν τα μεγάλα αρδευτικά έργα στη Δυτική Θεσσαλία…

Φυσικά το μεγάλο πρόβλημα παραμένει το κόστος παραγωγής για τον αγροτικό τομέα, ενώ την υπεραξία από τη σοδειά του αγρότη την παίρνουν οι εμπορικοί οίκοι, οι μεσάζοντες, οι βιομηχανίες μεταποίησης και εντέλει οι traders του χρηματιστηρίου των commodities. Αξίζει να τονιστεί όπως αναφέρει ο καθηγητής Γεωπονικής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νίκος Δαναλάτος, ότι από τον κύκλο του ψωμιού ο ετήσιος τζίρος στη χώρα μας υπερβαίνει το 1 δις ευρώ (πλέον και το 1,5 δις με τα νέα επίπεδα τιμών) εκ των οποίων οι αγρότες εισέπρατταν μόλις τα 50 εκατομμύρια ευρώ μέχρι πρότινος και πλέον με τις νέες τιμές τα 100 εκατομμύρια ευρώ….!
«Στη χώρα έχουμε» κατέληξε μιλώντας στην εκπομπή «ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΓΗ» ο κ. Δαναλάτος, «ένα έλλειμμα 4 δις ευρώ στη ζωική παραγωγή που με τον πολλαπλασιαστή από τη μεταποίηση ξεπερνά τα 15 με 20 δις ευρώ, που καλύπτονται από εισαγωγές, ενώ το σύνολο των τροφίμων και ποτών στη χώρα είναι 60 δις ευρώ. Και είναι κρίμα να έχουμε ένα τέτοιο τεράστιο έλλειμμα ιδίως στα ζωικά προϊόντα και θα συνεχίσουμε να το έχουμε όσο δεν αρδεύουμε τη θεσσαλική πεδιάδα».

Σύμφωνα με τον Δρ. Ιωάννη Στεφανάκο η αξιοποίηση του οικονομικά και τεχνικά εκμεταλλεύσιμου υδροδυναμικού της Ελλάδας περιορίζεται στο απογοητευτικό ποσοστό του 32% (!!), παρότι τα νερά αποτελούν εγχώριο, ανανεώσιμο και οικολογικό ενεργειακό πόρο.
Εκτός αυτού, στα ήδη υφιστάμενα ΥΗΕ, το 30% του ωφέλιμου όγκου των αντίστοιχων ταμιευτήρων "διατίθεται κατά προτεραιότητα για άλλες, πέραν της ηλεκτροπαραγωγής, χρήσεις", αναδεικνύοντας και την τεράστια σημασία του πολλαπλού σκοπού των έργων αυτών (υδρεύσεις, αρδεύσεις, αποθέματα για περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας, αποθέματα για αποκατάσταση των οικοσυστημάτων που καταρρέουν κλπ.).
Όπως επισημαίνουν τα μέλη της ΕΔΥΘΕ Κώστας Γκούμας και Τάσος Μπαρμπούτης σε άρθρο τους για την ημερίδα της Ακαδημίας Αθηνών:

«Συγκεκριμένα στην εισήγηση του επίτιμου προέδρου του ΙΟΒΕ κ. Ραφαήλ Μωυσή στην ημερίδα της Ακαδημίας Αθηνών, αναφέρθηκε ότι ενώ στην ΕΕ η ενεργειακή εξάρτηση κινείται στα επίπεδα του 55%, στην Ελλάδα "η ενέργεια που καταναλώνουμε προέρχεται κατά 78% από εισαγόμενα υγρά καύσιμα και φυσικό αέριο (ΦΑ), ενώ μόλις το 22% προέρχεται από τους εγχώριους λιγνίτες και τις ΑΠΕ", με αποτέλεσμα (πέραν των άλλων) ο ενεργειακός τομέας "να αποτελεί σημαντικό αρνητικό παράγοντα στο ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών επιβαρύνοντας διαχρονικά το δημόσιο χρέος" της χώρας μας, η οποία ως γνωστόν στον συγκεκριμένο δείκτη ξεπερνά το 200% του ΑΕΠ (σημ. ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ ανέρχεται στο 76%).
Με βάση τα παραπάνω επεσήμανε ότι "η ενεργειακή αυτονομία είναι ένας παράγων τον οποίο στην Ελλάδα πρέπει να προσεγγίζουμε με σοβαρότητα".
Από όσα αναφέρθηκαν ανακύπτουν εύλογα ερωτήματα για την ενεργειακή πολιτική, όπως αυτή αποτυπώνεται στα ΕΣΕΚ (σημ. Αποφάσεις για τον Ενεργειακό Σχεδιασμό) των δυο τουλάχιστον τελευταίων κυβερνήσεων Τσίπρα και Μητσοτάκη, οι οποίες με πανομοιότυπες πολιτικές επιλογές, χωρίς να λάβουν υπόψη τους κινδύνους από την απογείωση της εξάρτησης και την επιβάρυνση του δημόσιου χρέους, στο όνομα μιας "πράσινης" πολιτικής χωρίς κατάλληλη προετοιμασία (πχ. χωροταξικός σχεδιασμός), αύξησαν κατακόρυφα τις εισαγωγές ΦΑ, μείωσαν απότομα και χωρίς περίσκεψη την λιγνιτική παραγωγή και (αμφότεροι) εξοβέλισαν χωρίς πολλές εξηγήσεις την υδροηλεκτρική ενέργεια (ΥΗΕ) από το πρόγραμμα νέων ενεργειακών μονάδων (!)

Ενώπιον αυτής της απελπιστικής πραγματικότητας, αντί να ακουστεί κάποια αυτοκριτική για την πολιτική των κυβερνήσεων, αντί να δοθούν κάποιες εξηγήσεις για τις βιαστικές επιλογές τους και για την μονομέρεια που επέδειξαν στην διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος (ΑΠΕ αποκλειστικά από φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες και μάλιστα χωρίς στοιχειώδη χωροταξικό σχεδιασμό), αντί να απολογηθούν που έστρωσαν το κατάλληλο έδαφος για τις ασύλληπτα υψηλές τιμές και τα κέρδη των εταιριών ενέργειας (απουσία ουσιαστικού ανταγωνισμού, θεσμοθέτηση εργαλείων "διευκόλυνσης" των παρόχων – πχ. ρήτρα αναπροσαρμογής - στον καθορισμό των τιμολογίων), εμφανίζονται τώρα οι δυο βασικοί μονομάχοι της πολιτικής να "τσακώνονται" ποιος άραγε φταίει περισσότερο, εκείνος που θεσμοθέτησε τα εργαλεία εξόντωσης των εισοδημάτων των απλών ανθρώπων η εκείνος που εφαρμόζει τα όσα αποφάσισαν οι προηγούμενοι .....»

Είναι προφανές ότι πρέπει να αλλάξει ο παραγωγικός και ενεργειακός σχεδιασμός της χώρας, διαφορετικά με τα σχέδια που προωθούνται απλά διαιωνίζεται η εξάρτησή της και η φτωχοποίηση των πολιτών. Διαιωνίζεται συναπώς ένα καθεστώς που θέλει την Ελλάδα αποικία χρέους, εφόσον αδυνατεί να σχεδιάσει εθνική στρατηγική για ενεργειακή και διατροφική αυτάρκεια εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήμτα και τους ανεξάντλητους εγχώριους πόρους