ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΝΕΑ ΓΙΑ ΒΟΛΟΣ

Πιπέρι: Η «καρδιά» του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου των Βορείων Σποράδων. Καταφύγιο για τις φώκιες μονάχους- μονάχους

Το απομακρυσμένο νησάκι της Αλόννησου έχει ανακηρυχθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης

11.06.2023 | 12:02

Από τα μικρά νησάκια που βρίσκονται διασκορπισμένα στις Βόρειες Σποράδες γύρω από την Αλόννησο, το Πιπέρι είναι το πιο απομακρυσμένο. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και το πιο ξεχωριστό: επισήμως χαρακτηρισμένο ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, αποτελεί την «καρδιά» του φημισμένου Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου της περιοχής.

Το Πιπέρι έχει σχετικά μακρόστενο σχήμα και βρίσκεται στα βορειοανατολικά της Αλόννησου, απέχοντας περίπου 20 μίλια από αυτήν (δηλαδή γύρω στα 32 χιλιόμετρα). Η έκτασή του ανέρχεται σε 4.228 τ.χλμ., ενώ το υψηλότερο σημείο του, στο κέντρο του μικρού νησιού, ανέρχεται στα 352 μέτρα.

Η φυσιογνωμία του είναι ιδιαίτερα βραχώδης, ωστόσο το τοπίο δεν είναι ούτε γυμνό, ούτε ξερό: αν προσεγγίσει κανείς από συγκεκριμένο σημείο της θάλασσας, θα παρατηρήσει άμεσα το άφθονο πράσινο που το σκεπάζει –από άλλα σημεία, βέβαια, είναι το βραχώδες των απόκρημνων ακτών που δεσπόζει ως πρώτη εντύπωση. Λόγω του χαρακτήρα αυτού, είναι αδύνατη η προσάραξη πλοιαρίων ή ακόμα και βαρκών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ένας μικρός όρμος στη βόρεια πλευρά, δίπλα ακριβώς στο ακρωτήρι Κάβος.

Προσεγγίζοντας στο Πιπέρι από την πιο πράσινη πλευρά του, που είναι κατάφυτη με πεύκα. Photo: Βασίλης Δροσάκης/Wikipedia Creative Commons

Το Πιπέρι του χθες και του σήμερα

Το Πιπέρι είναι ένα νησί με αρκετό πράσινο για το μέγεθός του, το οποίο διαθέτει δάσος πεύκων (χαλέπιος πεύκη, το πιο οικείο είδος δηλαδή), πουρνάρια, σχίνα, φρύγανα και διάφορα χασμόφυτα –τα οποία εντοπίζονται κυρίως στους γκρεμούς. Από τον προαναφερόμενο όρμο στη βόρεια πλευρά, όπου μπορούν να προσαράξουν πλοιάρια, ξεκινάει ένα στενό μονοπάτι, που διασχίζει τον ορεογραφικό άξονα της νησίδας και φτάνει στα νότια, στη μέση μιας ομαλής λεκάνης.

Κατά τον 18ο αιώνα στη λεκάνη αυτή υπήρχε ναός της Παναγίας, που έδωσε τη θέση της στην εκκλησία της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία ιδρύθηκε από τον γνωστό ιερομόναχο Διονύσιο, όταν επέστρεψε στην περιοχή από το Άγιο Όρος, χτίζοντας μοναστικά κελιά γύρω από το παλιό ιερό, αλλά και συστήνοντας σκήτη. Το 1751, μάλιστα, παραδίδεται ότι έφτασε εδώ ο διαπρεπής Σκοπελίτης λόγιος Κωνσταντίνος Δαπόντε, τον οποίον ο Διονύσιος έχρισε μοναχό, μετονομάζοντάς τον σε Καισάριο.

Το νησί έχει και μια μικρή παραλία με υπέροχα νερά, αλλά πλέον δεν επιτρέπονται οι επισκέπτες. Photo: Βασίλης Δροσάκης/Wikipedia Creative Commons

Το Πιπέρι δεν ήταν πάντα ακατοίκητο. Πριν ιδρυθεί το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων (Μάιος 1992) και ενταχθεί σε ειδικό καθεστώς προστασίας, είχε ένα πολύ διαφορετικό προφίλ. Στην απογραφή του 1951, για παράδειγμα, μετρούσε 14 κατοίκους, διέθετε κτηνοτροφία, ενώ το πευκοδάσος του συνιστούσε και ζώνη οικονομικών δραστηριοτήτων, όπου συλλεγόταν ρητίνη (έως και 50 τόνοι ετησίως, σύμφωνα με παλιές μαρτυρίες), καθώς και ξυλεία.

Η πρόσβαση, επίσης, ήταν ελεύθερη και δεν έλειπαν και οι εκάστοτε τουρίστες: όπως αφηγήθηκε στην εφημερίδα «Βόρειες Σποράδες» ο Κωνσταντίνος Θωμά Λεμονής, υπήρχε ένα ζευγάρι Γερμανών που πρωτοήρθε στο Πιπέρι το 1957 και συνέχισε να έρχεται για θερινές διακοπές επί 30 χρόνια –άλλωστε υπάρχει και μια μικρή, στενή μα πολύ γραφική παραλία, στην οποία μπορούσε κανείς να κολυμπήσει σε βαθιά, καθαρά νερά, με υπέροχους μπλε χρωματισμούς. Μάλιστα, παντρεύτηκαν εκεί το καλοκαίρι του 1964, στη Ζωοδόχο Πηγή. Το ετήσιο πανηγύρι της, επιπλέον, αποτελούσε πόλο έλξης για πολλούς προσκυνητές από τις γύρω περιοχές, που συνήθιζαν να ξεφαντώνουν έως το ξημέρωμα.

Το Πιπέρι είναι πολύ σημαντικό καταφύγιο για τις απειλούμενες με εξαφάνιση φώκιες της Μεσογείου (μονάχους μονάχους). Photo: Βασίλης Δροσάκης/Wikipedia Creative Commons

Βαθμιαία, ωστόσο, το Πιπέρι εγκαταλείφθηκε από τους μόνιμους κατοίκους του. Με τη θέσπιση λοιπόν του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων το προφίλ του άλλαξε ριζικά: ανακηρύχθηκε, όπως είπαμε, σε Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και αποτέλεσε την «καρδιά» του νέου, πρότυπου πάρκου (Ζώνη Α1), αναγνωριζόμενο ως ένας από τους 17 πιο σημαντικούς οικότοπους της Ελλάδας. Κάτι που σήμαινε ότι, πλέον, δεν επιτρεπόταν η παρουσία ανθρώπων εδώ, παρά μόνο κατόπιν ειδικής άδειας από τις αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, όσοι είχαν εδραιωμένα κτηνοτροφικά συμφέροντα εφοδιάστηκαν με τέτοιες άδειες, αρκεί να εκτελούν τις απαραίτητες εργασίες με παραδοσιακές μεθόδους ώστε να μην επιβαρύνουν το περιβάλλον. Σήμερα, από κατσίκια ελευθέρας βοσκής στο Πιπέρι παράγεται βιολογικό κρέας, πιστοποιημένο και από τον αρμόδιο οργανισμό (ΔΗΩ).

Κύρια αιτία γι’ αυτή τη δραματική αλλαγή ήταν ότι διαπιστώθηκε πως η παράκτια ζώνη του νησιού και οι υποθαλάσσιες σπηλιές της αποτελούν καταφύγιο για την περίφημη φώκια μονάχους μονάχους της Μεσογείου, η οποία θεωρείται ανάμεσα στα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά του πλανήτη. Σήμερα, ένα σημαντικό κομμάτι του εναπομείναντος πληθυσμού ζει στις θάλασσες της χώρας μας. Πέρα από τις μονάχους μονάχους, όμως, το Πιπέρι φιλοξενεί και προστατευόμενα είδη ορνιθοπανίδας που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, κυρίως θαλασσοκόρακες και αιγαιόγλαρους, ενώ οι παράκτιοι γκρεμοί του αποτελούν τόπους αναπαραγωγής για μαυροπετρίτες, αρτέμηδες και μύχους.

Πώς μπορείτε να επισκεφθείτε το Πιπέρι

Το πλαίσιο που διέπει το Πιπέρι, στις μέρες μας, είναι το πιο αυστηρό από όσα ισχύουν εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων, καθώς αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή διαφύλαξη του φυσικού του πλούτου. Απαγορεύεται λοιπόν όχι μόνο η επίσκεψη στο νησί, αλλά και η προσέγγιση οποιουδήποτε σκάφους σε απόσταση μικρότερη των 3 ναυτικών μιλίων (ισχύει ακόμα και για τους ντόπιους ψαράδες), όπως και οι καταδυτικές δραστηριότητες στην αντίστοιχη κλίμακα του βυθού.

Δυνατότητα επίσκεψης στο Πιπέρι, λοιπόν, έχετε μόνο κατόπιν ειδικής άδειας. Η οποία δεν αφορά μόνο όσους έχουν κτηνοτροφικά συμφέροντα εκεί (όπως είπαμε και πιο πριν), αλλά κι εκείνους που έρχονται εδώ για τη συντήρηση της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής και των σχετικών υποδομών ή αυτούς που αιτούνται να κάνουν έρευνα –για την οποία υπάρχουν βέβαια προϋποθέσεις. Ωστόσο μπορείτε να προσεγγίσετε από την επιτρεπόμενη απόσταση με σκάφος ή με κάποιο από τα εκδρομικά καΐκια της Αλόννησου, θαυμάζοντας το πράσινο τοπίο και τα νερά. Μάλιστα, αν είστε και τυχεροί, μπορεί να πετύχετε και τα δελφίνια του βόρειου Αιγαίου να παιχνιδίζουν στην ησυχία που εξασφαλίζει η προστασία του Πιπεριού.

Ακολούθησε τη Θεσσαλία TV στο Google News, για άμεση ενημέρωση.

Αν το άρθρο σου άρεσε, πάτησε