Αγνόησαν το ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων στην Αφρική – Τώρα μπορεί να μετατραπεί στην επόμενη παγκόσμια πανδημία

Το ξέσπασμα του 2022: η απόλυτη έκπληξη

Η ασθένεια έχει μετονομαστεί σε «mpox», αλλά το όνομα του ιού, προς το παρόν, παραμένει «monkeypox» (MPXV). Είναι στενά συνδεδεμένος με τον ιό της ευλογιάς.

Ο MPXV θεωρούνταν ζωονόσος που ενδημούσε σε μέρη της κεντρικής και δυτικής Αφρικής. Αποκτήθηκε κυρίως μέσω της στενής επαφής με άγρια θηλαστικά, ιδίως μέσω της κατανάλωσης κρέατος από είδη άγριας πανίδας, αλλά δεν υπήρχε διαρκής μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Μόνο πολύ περιστασιακά παρατηρήθηκαν κρούσματα εκτός των ενδημικών περιοχών, λόγω μολυσμένων ταξιδιωτών ή εισαγωγής μολυσμένων μικρών θηλαστικών.

Αυτό άλλαξε απότομα το 2022: μια μαζική, ταχέως εξελισσόμενη παγκόσμια επιδημία προκάλεσε πάνω από 99.000 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 116 χώρες. Στην κορύφωσή της τον Αύγουστο του 2022, αναφέρονταν πάνω από 6.000 κρούσματα κάθε εβδομάδα.

Το ξέσπασμα αυτό αποτέλεσε την απόλυτη έκπληξη: τα περισσότερα κρούσματα αναφέρθηκαν από μη ενδημικές περιοχές, κυρίως σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, οι οποίοι είχαν μολυνθεί κατά τη διάρκεια πρόσφατων σεξουαλικών επαφών.

Παρόλο που τα περισσότερα κρούσματα δεν ήταν κλινικά ιδιαίτερα σοβαρά και ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε λίγο πάνω από 200, ο ΠΟΥ, στις 23 Ιουλίου 2022, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Ευτυχώς, ο αριθμός των κρουσμάτων σύντομα μειώθηκε κατακόρυφα, λόγω ενός συνδυασμού αλλαγών στη συμπεριφορά και εμβολιασμού σε ομάδες κινδύνου. Σύγχρονα εμβόλια και αντιιικά φάρμακα με δράση κατά της mpox έγιναν διαθέσιμα σε πολλές πληγείσες χώρες υψηλού εισοδήματος.

Αυτά είχαν αναπτυχθεί και αποθηκευτεί στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, κυρίως για την προετοιμασία μιας πιθανής επίθεσης με βιολογικό όπλο χρησιμοποιώντας έναν ιό της πανώλης.

Η αναζωπύρωση στην Αφρική

Η περιοχή της Αφρικής βιώνει μια έξαρση των κρουσμάτων mpox που ξεκίνησε το 2023.

Ως ήπειρος που περιλαμβάνει τις περιοχές όπου η mpox ενδημεί εδώ και πολύ καιρό, η Αφρική παρουσιάζει πλέον ένα πολύπλοκο μωσαϊκό:

• Κρούσματα που προέρχονται από το ενδημικό, σε μεγάλο βαθμό ζωονοσογόνο, πρότυπο που επικρατούσε στο παρελθόν.
• Κρούσματα που συνδέονται με την παγκόσμια επιδημία του 2022, για παράδειγμα στη Νότια Αφρική.
• Το πιο ανησυχητικό είναι ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός λοιμώξεων της κλάσης Ib του MPXV που αναφέρθηκαν από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Ήδη, αυτή η έξαρση έχει οδηγήσει σε κρούσματα ευλογιάς σε αρκετές γειτονικές χώρες του Κογκό, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων (όπως η Κένυα) όπου δεν είχαν καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν κρούσματα ευλογιάς.

Παράλληλα, το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη εντοπίστηκε στην Σουηδία, ενώ καταγράφηκε κρούσμα και στο Πακιστάν.

Τι πρέπει να γίνει

Ένα πρόσφατο άρθρο που συνυπέγραψε το «The Conversation» στο The Lancet Global Health περιγράφει τι πρέπει να γίνει, για να περιοριστεί η νόσος και να αποτραπεί η μετατροπή της σε επιδημία, ενδεχομένως ακόμη και σε πανδημία.

Η ισότιμη πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις, εμβόλια και αντι-ιικές θεραπείες απαιτεί πολιτική δέσμευση και οικονομικές επενδύσεις.

Χρειάζονται επιστημονικές έρευνες για να μάθουμε περισσότερα για τις συνθήκες έκθεσης, τις οδούς μετάδοσης και τις κλινικές παρουσιάσεις. Είναι σημαντικό να βρεθούν οι καλύτεροι τρόποι για να γίνουν αυτές οι παρεμβάσεις.

Οι επιστήμονες προτείνουν τη δημιουργία μιας πολυδιάστατης, πολυεπιστημονικής, πολυεθνικής ερευνητικής κοινοπραξίας Mpox (MpoxReC), υπό αφρικανική ηγεσία στην Αφρική. Θα πρέπει να διεξάγει έρευνα με στόχο την εξάλειψη της mpox ως προβλήματος δημόσιας υγείας.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μια ασθένεια σε μια γωνιά του κόσμου μπορεί ξαφνικά να γίνει παγκόσμια απειλή για την υγεία. Είναι καιρός το παγκόσμιο σύστημα υγείας να αφυπνιστεί σε αυτή την πραγματικότητα.

in.gr