Το χωριό της Καρδίτσας μπαλκόνι της Θεσσαλίας από όπου αγναντεύεις Όλυμπο και Μετέωρα

Τα Κανάλια είναι χωριό του δήμου Μουζακίου, της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού) Καρδίτσας στη Θεσσαλία.[1] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 345 κατοίκους.[2] Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 340, στους βορειο-ανατολικούς πρόποδες των Αγράφων, 14 χιλιόμετρα δυτικά από την Καρδίτσα.

Επί Τουρκοκρατίας το χωριό σύμφωνα με το χειρόγραφο από τον Θεόδωρο Γ. Πάσχο του 1949, βασισμένο σε χειρόγραφο του Γούλα Ευαγγ. Πάσχου του 1785, ήταν βακούφι της γυναικείας μονής Λυκουσάδας στη Λοξάδα.

Στην περιοχή υπήρχαν πήλινοι αγωγοί (κανάλια) με τα οποία μεταφερόταν νερό στη Λοξάδα. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, μετέφεραν το γάλα από τα αιγοπρόβατα της μονής.[3] Να σημειωθεί ότι η λέξη Κανάλια είναι προελεύσεως Ιταλικής , κατάλοιπο της Ενετοκρατίας, όπως τουλάχιστον πιστεύεται και δια το "Φρούριον" (κάστρον) της γείτονος κωμοπόλεως Φαναρίου Καρδίτσας.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο πρώτος που εγκαταστάθηκε στα Κανάλια ήταν ο Ηπειρώτης Γεώργιος Πάσχος, ο οποίος κατέφυγε στην περιοχή το 1650 καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, καθώς προστατευόταν ως βακούφι. Το 1654 παντρεύτηκε την Ευαγγελή Χασιώτη από την Λάσδα και έκτισαν το σπίτι τους εκεί που σήμερα είναι η βορειοδυτική πλευρά της πλατείας. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, εγκαταστάθηκαν στο χωριό το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.

Στο χωριό ταυτόχρονα εγκαταστάθηκε και ο Ρίζος. Στο χωριό σταδιακά εγκαταστάθηκαν κάτοικοι των χωριών του κάμπου, όπως η Λάσδα, η Σαρικίνα και το Παλαιοχώρι, λόγω της ελονοσίας. Ακολούθησαν κάτοικοι της περιοχής της Αργιθέας, οι Γηρασαίοι από το Ζουπάνι Κοζάνης (σημερινό Πεντάλοφο), οι Κατεραίοι από την περιοχή της Άρτας, οι Χαλατσαίοι από την Καρύτσα και οι Κρικαίοι από το Τροβάτο Ευρυτανίας. Μετά την άλωση του Μεσολογγίου, στα Κανάλια κατέφυγαν και οι Δημητράκηδες από την Κρήτη.[3]

Το χωριό γνώρισε μεγάλη πληθυσμιακή ανάπτυξη μέχρι τον Β΄ΠΠ, αλλά στη συνέχεια ο πληθυσμός του έχει πτωτική πορεία.