Το ολοκαύτωμα των Αγράφων από τη μεραρχία Εντελβάϊς

Η μνήμη… και το ολοκαύτωμα της! Λειτουργεί η λήθη με το πέρασμα του χρόνου και αλλοιώνει την εικόνα στις νεώτερες γενιές, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει εκδήλωση στο Ευρωκοινοβούλιο, νεοναζιστών οι οποίοι αμφισβητούν το ολοκαύτωμα και συνάμα τις θηριωδίες των Ναζί κατά την περίοδο της κατοχής.
Το δίκτυο μαρτυρικών πόλεων και χωριών περιλαμβάνει προς το παρόν μόλις 50 πόλεις και χωριά, από τα 1170 στην επικράτεια. Καιρός είναι να διευρυνθεί και με τα μαρτυρικά χωριά της Θεσσαλίας. Το οφείλουμε στη μνήμη των προγόνων μας…

 Φθινόπωρο του 1943.  Τα αντάρτικα σώματα του ΕΛΑΣ αρχίζουν να κυριαρχούν στις βουνοκορφές των Αγράφων  και να προκαλούν δολιοφθορές στους Γερμανούς, που διαδέχονται στη διοίκηση τους Ιταλούς. Τότε αποφασίζεται από το γενικό αρχηγείο των Βαλκανίων μία γιγαντιαία εκκαθαριστική επιχείρηση σε Ήπειρο και δυτική Θεσσαλία, όπου τα προπύργια των ανταρτών, με αιχμή του δόρατος την περιβόητη «αιματοβαμμένη» μεραρχία Εντελβάϊς ( ευθύνεται για σειρά εγκλημάτων σε Ήπειρο και Θεσσαλία , με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα στο Κομμένο της Άρτας, στα Λιγκάδια Ιωαννίνων, στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας αλλά και την εξολόθρευση της Ιταλικής μεραρχίας Άκουι στην Κεφαλονιά, που έγινε γνωστό από την ταινία "το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι").  Στο χωριό Πετρίλια της Αργιθέας, από την πίσω μεριά της βουνοκορφής Βουστσικάκι ( από την μπροστινή δεσπόζει η Φυλακτή σε υψόμετρο 1150 μέτρα) είχε μεταφερθεί με τα μουλάρια το πιεστήριο της εφημερίδας «Νέος Αγών» και τυπώνονταν η πρώτη αντιστασιακή εφημερίδα.

 Στα χωριά εξαπλώθηκε σα φωτιά η είδηση ότι οι Γερμανοί άρχισαν να επελαύνουν προς τα ορεινά και να καίνε ότι έβρισκαν μπροστά τους για να εκμηδενίσουν κάθε πιθανότητα αντίστασης. Παρανάλωμα του πυρός έγιναν σπίτια με ανθρώπους μέσα που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, ζώα, σοδειές, περιουσίες και κόποι μιας ζωής. Οι κάτοικοι του χωριού Φυλακτή  Αγράφων μαθαίνουν ότι οι Γερμανοί έκαιγαν, παρέδιδαν σταδιακά στις φλόγες τα χωριά Μεσενικόλα, Μορφοβούνι, Κρυονέρι, Πεζούλα, Κανάλια και ανέβαιναν πιο ορεινά για να εξαλείψουν εστίες αντίστασης από τους αντάρτες που κρύβονταν στις κορφές των Αγράφων και χτυπούσαν τους Ναζί με αιφνιδιαστικές επιθέσεις μικρής κλίμακας. Οι κάτοικοι της Φυλακτής αποφάσισαν να κρυφτούν στο δάσος. Πήραν ότι μπορούσαν να μεταφέρουν μαζί τους από το βιός τους και έφυγαν. Κάποιοι ηλικιωμένοι που δεν μπορούσαν να περπατήσουν αποφάσισαν να μείνουν μέσα στα σπίτια μήπως και τους λυπόντουσαν οι Γερμανοί  και έσωζαν τις περιουσίες τους.

 Εκείνο το πρωί οι Γερμανοί άρχισαν να καίνε από πολύ νωρίς το χωριό Καρίτσα. Φεύγοντας από εκεί εκτελούσαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι ένας κάτοικος προσπαθώντας να περάσει από το δάσος έπεσε πάνω τους και τον εκτέλεσαν επιτόπου. Νωρίς το μεσημέρι άρχισαν να κυκλώνουν τη Φυλακτή. Οι κάτοικοι άρχισαν να βλέπουν από το δάσος απέναντι τις στέγες των σπιτιών τους να φλέγονται και να πέφτουν μέσα στο σπίτι το οποίο καταστρέφονταν μέσα σε λίγη ώρα. Οι Γερμανοί έκαψαν ζωντανούς και τους ηλικιωμένους που έμειναν πίσω. Ο Γιώργος Μαγαλιός πατέρας τεσσάρων παιδιών βλέποντας το σπίτι του να καίγεται δεν άντεξε και γύρισε πίσω για να δει τι γινόταν.

 Έκτελέστηκε χωρίς έλεος έξω από το σχολείο του χωριού. Οι Γερμανοί θεωρώντας ότι γύρω από το χωριό υπήρχαν αντάρτες δεν άφησαν τίποτα όρθιο. Έμειναν για ώρες ισοπεδώνοντας οτιδήποτε έβρισκαν μπροστά τους. Οι κάτοικοι του χωριού ακόμη θυμούνται εκείνη τη μέρα που κατέστρεψε τα όνειρά τους . Εν τω μεταξύ οι αντάρτες είχαν μετακινηθεί στην πίσω μεριά των Αγράφων, το Βλάσι, τα Πετρίλια και τα γύρω χωριά. Το απόσπασμα (τάγμα) που κατέκαψε τα χωριά των Αγράφων ανήκε στην περιβόητη αιματοβαμμένη μεραρχία Εντελβάϊς που είχε αναλάβει από το φθινόπωρο του 1943 τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε Ήπειρο και ορεινή δυτική Θεσσαλία και ευθύνεται για τα ολοκαυτώματα σε Κομμένο Άρτας και Λιγκάδια Ιωαννίνων…

  Οι μαρτυρίες των επιζώντων, των ελάχιστων που βρίσκονται ακόμη εν ζωή είναι καθήκον και χρέος των νεώτερων γενιών να αποτελέσουν παρακαταθήκη μνήμης αλλά και νομικό πλαίσιο για διεκδίκηση αποζημιώσεων και επανορθώσεων, από το σημερινό κράτος της Γερμανίας, γιατί τα εγκλήματα αλλά και οι αστικές αξιώσεις για την περιουσία δεν παραγράφονται. Κυρίως όμως οφείλουν να αποτελέσουν ιστορική κληρονομιά για τις νεώτερες γενιές, έστω και καθυστερημένα, 70 χρόνια από τη λήξη του Β΄Παγκοσμίου πολέμου. 

 
 Η πρώην Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ  αναγνώρισε λεκτικά τα εγκλήματα των προγόνων της, καιρός είναι να αναλάβει η Γερμανία υπό το νέο καγκελάριο Σολτς και την αποπληρωμή του χρέους για αυτά

 Καιρός όμως είναι να ενεργοποηθούν και οι Θεσσαλοί και οι φορείς της Καρδίτσας, που με το πρόσχημα του εμφυλίου, άφησαν στη λήθη και στο σκοτάδι, πολύτιμες μαρτυρίες, που συνθέτουν μερικές από τις πιο δραματικές, αλλά και πιο λαμπρές σελίδες μαρτυρίου και αυτοθυσίας στη νεώτερη ιστορία για την περιοχή μας…