Κλιματική αλλαγή: «Απολύτως απαραίτητο να δράσουμε τώρα για να αποφύγουμε την καταστροφή», λέει ο ΟΗΕ

Η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη θα συζητηθούν στη νέο σύνοδο COP29 στο Αζερμπαϊτζάν από τους παγκόσμιους ηγέτες την ώρα που η επιστημονική κοινότητα και ο ΟΗΕ προειδοποιούν ότι είμαστε κοντά σε μη αναστρέψιμα σημεία καμπής και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ανάληψη άμεσης δράσης.

Ο κόσμος εξακολουθεί να υποτιμά τον κίνδυνο καταστροφικής κατάρρευσης του κλίματος και κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, αναγνωρίζοντας ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας θα ξεπεράσει τους 1,5C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα τα επόμενα χρόνια.

Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου και η Γροιλανδία, για παράδειγμα, κινδυνεύουν να φτάσουν σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ανθρωπότητα καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες.

«Μέχρι το 2030, θα πρέπει να μειώνουμε κατά 9% κάθε χρόνο. Δυστυχώς, πέρυσι, υπήρξε ακόμη μια αύξηση 1,3%»

Οι κυβερνήσεις παραμένουν απαθείς μπροστά στις εξελίξεις και δεν έχουν αναλάβει επείγουσα δράση για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων.

Η συμφωνία του Παρισιού έχει μείνει στα χαρτιά ενώ η επανεκλογή Τραμπ προκαλεί ανησυχία καθώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποσυρθούν για δεύτερη φορά, κάτι που σύμφωνα με τον γγ του ΟΗΕ θα κινδύνευε να παραλύσει τη διαδικασία, αν και ο ίδιος εκτιμά ότι η συμφωνία μπορεί να επιβιώσει ακόμα κι έτσι.

Κατάρρευση των φυσικών δεξαμενών άνθρακα

Με τις πυρκαγιές, την ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα να πλήττουν ήδη τμήματα του πλανήτη, νέα έρευνα εγείρει ανησυχίες για τη σταθερότητα των φυσικών δεξαμενών άνθρακα που  παίζουν κρίσιμο ρόλο για τη μείωση των εκπομπών αερίων.

Τα δάση, τα φυτά και το έδαφος δεν απορρόφησαν σχεδόν καθόλου άνθρακα το 2023 κατά τη διάρκεια του θερμότερου έτους που έχει καταγραφεί μέχρι τώρα.

Αν και η κατάρρευση των φυσικών δεξαμενών άνθρακα μπορεί να είναι προσωρινή, οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι αρχίζουν να φαίνονται ρωγμές στην ανθεκτικότητα των συστημάτων της Γης.

Ο κ. Γκουτέρες προέτρεψε σε μεγαλύτερο συντονισμό για τις αλληλένδετες περιβαλλοντικές κρίσεις του 21ου αιώνα, προειδοποιώντας ότι είναι αδύνατο να αναληφθεί δράση για την παγκόσμια υπερθέρμανση χωρίς δράση για την απώλεια της βιοποικιλότητας, ώστε να προστατευθούν τα δάση και άλλες φυσικές δεξαμενές άνθρακα.

«Ο κίνδυνος αυτών των σημείων καμπής που επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη. Για να δώσουμε δύο παραδείγματα, κάποιοι λένε ότι μπορεί να φτάσουμε σε μια κατάσταση όπου το δάσος του Αμαζονίου θα μετατραπεί σε σαβάνα ή ότι η Γροιλανδία [στρώμα πάγου] και η δυτική Ανταρκτική θα λιώσουν, καταστάσεις που είναι μη αναστρέψιμες.

« Έτσι, πλησιάζουμε σε δραματικές αλλαγές σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη ζωή του πλανήτη», δήλωσε ο Γκουτέρες σε συνέντευξή του στο περιθώριο της διάσκεψης για τη βιοποικιλότητα Cop16 στο Κάλι της Κολομβίας, η οποία ολοκληρώθηκε την 1η Νοεμβρίου.

Υποτίμηση του κλιματικού κινδύνου

«Ο κόσμος εξακολουθεί να υποτιμά τους κλιματικούς κινδύνους. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι κινδυνεύουμε να φθάσουμε σε ορισμένα σημεία καμπής που θα επιταχύνουν δραματικά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Είναι απολύτως απαραίτητο να δράσουμε τώρα. Είναι απολύτως απαραίτητο να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές τώρα», δήλωσε.

Για τις επόμενες δύο εβδομάδες, οι κυβερνήσεις θα συγκεντρωθούν δίπλα στην Κασπία Θάλασσα στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν για να συζητήσουν πώς θα αυξηθεί η χρηματοδότηση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Αναμένονται τεταμένες συνομιλίες για έναν νέο οικονομικό στόχο που θα αντικαταστήσει τη δέσμευση των 100 δισ. δολαρίων που λήγει το επόμενο έτος.

Οι διαπραγματευτές θα συζητήσουν ποιες χώρες θα συμβάλουν στην παροχή των τρισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούνται για την απεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από τον άνθρακα, ενώ θα ασκηθούν πιέσεις για συνεισφορά από πετρελαϊκά κράτη όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η Σαουδική Αραβία.

Πολλά κράτη του παγκόσμιου βορρά πιστεύουν ότι η Κίνα δεν θα πρέπει πλέον να κατατάσσεται ως αναπτυσσόμενη χώρα στη διαδικασία του ΟΗΕ για το κλίμα λόγω της οικονομικής της ισχύος και θα πρέπει επίσης να αναμένεται να συμβάλει στη χρηματοδότηση.

Ο Γκουτέρες δεν θέλησε να σχολιάσει τον τρόπο με τον οποίο πιστεύει ότι θα πρέπει να αλλάξει η βάση των χορηγών της διαδικασίας για το κλίμα, αντ’ αυτού προέτρεψε τις κυβερνήσεις να αναλάβουν αποφασιστική δράση για την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.

Μέχρι το 2030 θα πρέπει να μειώνουμε τις εκπομπές κατά 9% κάθε χρόνο

«Μέχρι το 2030, θα πρέπει να μειώνουμε κατά 9% κάθε χρόνο. Δυστυχώς, πέρυσι, υπήρξε ακόμη μια αύξηση 1,3%, πράγμα που σημαίνει ότι είτε αναλαμβάνουμε πλήρως την αίσθηση του επείγοντος σε επίπεδο κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και των άλλων βασικών δημιουργών της κλιματικής αλλαγής, είτε κινδυνεύουμε όχι μόνο να ξεπεράσουμε τον 1,5 βαθμό, αλλά τελικά να ξεπεράσουμε τους δύο βαθμούς. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε πορεία προς τους 3,1 βαθμούς Κελσίου», δήλωσε.

Φέτος, μια έρευνα του Guardian που βασίστηκε στις εκτιμήσεις εκατοντάδων κορυφαίων επιστημόνων για το κλίμα στον κόσμο διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι από αυτούς αναμένουν ότι η παγκόσμια θέρμανση θα ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου, φτάνοντας τουλάχιστον τους 2,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα αυτόν τον αιώνα προειδοποιώντας για μεγάλης κλίμακας κοινωνική καταστροφή.

Ο Γκουτέρες δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5C είναι ακόμη εφικτός, αλλά αναγνώρισε ότι ο κόσμος θα υπερβεί την τιμή αυτή τα επόμενα χρόνια.

Ο στόχος του 1,5C

«Πιστεύω ότι [ο 1,5C] είναι ακόμη εφικτός. Πιστεύω ότι θα υπάρξουν υπερβάσεις, αλλά ελπίζω ότι θα υπάρξει η συνείδηση να δράσουμε γρήγορα ώστε αυτές οι υπερβάσεις να είναι βραχύβιες. Η τεχνολογική εξέλιξη, αυτό που συμβαίνει με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας… και άλλες καινοτομίες αποδεικνύουν ότι αν υπάρχει πολιτική βούληση, ο 1,5 βαθμός είναι εφικτός.

Επομένως, το ερώτημα δεν είναι αν ο 1,5 βαθμός είναι εφικτός ή όχι. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει – ή όχι – πολιτική βούληση γι’ αυτό. Ας είμαστε ειλικρινείς, μέχρι τώρα, αυτή η πολιτική βούληση δεν υπήρχε. Επομένως, είτε θα υπάρξει η πολιτική βούληση προκειμένου να γίνει εφικτό, είτε θα χαθεί», δήλωσε.

Σύνοδος COP29 στο Αζερμπαϊτζάν

Όταν ρωτήθηκε αν η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για δεύτερη φορά θα ήταν μοιραία, ο Γκουτέρες είπε ότι θα επιβιώσει, αλλά προειδοποίησε ότι θα μπορούσε να αφήσει τη διαδικασία «ανάπηρη».

«Η συμφωνία του Παρισιού μπορεί να επιβιώσει, αλλά οι άνθρωποι μερικές φορές μπορούν να χάσουν σημαντικά όργανα ή να χάσουν τα πόδια και να επιβιώσουν. Αλλά δεν θέλουμε μια σακατεμένη συμφωνία του Παρισιού – θέλουμε μια πραγματική συμφωνία του Παρισιού», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ. «Είναι πολύ σημαντικό οι Ηνωμένες Πολιτείες να παραμείνουν στη συμφωνία του Παρισιού».

Ο Γκουτέρες δήλωσε τον Ιούνιο ότι στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να απαγορευτεί η διαφήμιση, χαρακτηρίζοντάς τες «νονούς του κλιματικού χάους».

Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει ότι θα πρέπει να αποκλειστούν από τις συνόδους κορυφής για το κλίμα, είπε ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση αντ’ αυτού στις κυβερνήσεις που δεν αντιστέκονται στις πιέσεις της βιομηχανίας.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να αντισταθούν στα λόμπι

«Αυτό που με ανησυχεί δεν είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που ασκούν λόμπι υπέρ των ορυκτών καυσίμων- αυτό που με ανησυχεί είναι ότι οι κυβερνήσεις μπορεί να μην αντισταθούν σε αυτό το λόμπι.

Επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής, δεν υπάρχει τρόπος να διατηρήσουμε τον 1,5 βαθμό ή να αποφύγουμε μια καταστροφική εξέλιξη σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, αν δεν αποδεχτούμε την αρχή ότι πρέπει να υπάρξει σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων», δήλωσε.

«Μέχρι τώρα, υπήρχε κάποια ασάφεια μερικές φορές στα κείμενα και το πρόβλημα με την ασάφεια είναι ότι όσοι παρανομούν θα έχουν μια δικαιολογία για να το κάνουν».

Ερωτηθείς σχετικά με το αν η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και η Κίνα θα πρέπει να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση του κλίματος, ο Γκουτέρες είπε ότι οι χώρες έχουν διαφορετικές θέσεις.

«Δεν μπορείτε να συγκρίνετε τη Σαουδική Αραβία με την Κίνα. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Σαουδική Αραβία είναι πολύ υψηλότερο και η Σαουδική Αραβία έχει βασικά χτίσει τον πλούτο της στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο», είπε.

«Δεν νομίζω ότι πρέπει να συνεχίσουμε την εκμετάλλευση νέων πηγών, διότι είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι δεν θα μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε το απόθεμα που υπάρχει στον κόσμο μέχρι το τέλος της ιστορίας», είπε.

«Είναι απαραίτητο να δράσουμε τώρα» για να αποτρέψουμε τη χαοτική κατάρρευση του κλίματος, προειδοποιεί η επιτροπή του ΟΗΕ.

Με πληροφορίες από Guardian