Ήρθε η ώρα να αποκτήσει αξία το ελληνικό βαμβάκι ως μη Γενετικά Τροποποιημένο πριν εγκαταλειφθεί η καλλιεργεια

Προσπάθεια να συγκρατηθεί η καλλιέργεια βαμβακιού στη χώρα πάνω από τα 2 εκατομμύρια στρέμματα καταβάλλεται το τελευταίο διάστημα καθώς οι τιμές που απολαμβάνουν οι παραγωγοί (τιμή παραδοτέα στην πύλη κάτω από τα 50 λεπτά το κιλό για το σύσπορο) είναι αποθαρρυντική και δεν καλύπτει σε καμιά περίπτωση το κόστος παραγωγής, πολύ περισσότερο όταν φέτος στη Θεσσαλία είχαμε λόγω της ξηρασίας και του παρατεταμένου καύσωνα και μια μείωση της παραγωγής κατά 30%. 

Ο συντοπίτης υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας γνωρίζοντας τη σημασία που έχει η βαμβακοκαλλιέργεια για την τοπική αλλά και την εθνική οικονομία (το εκκοκκισμένο είναι πάντα στην πρώτη δεκάδα των πιο εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας) επιχειρεί σε συνεργασία με τις κλαδικές οργανώσεις των βαμβακοπαραγωγών όπως η Διεπαγγελματική Βάμβακος (ΔΟΒ) ή οι συνδικαλιστικές (προχθες συναντήθηκε με την ΕΟΑΣΚ) να στηρίξει με προγράμματα την καλλιέργεια. Όπως αυτό της δέσμευσης του άνθρακα ή της συνέχισης του προγράμματος μείωσης της νιτρορύπανσης, αλλά αυτά από μόνα τους δεν επαρκούν. Αποτελούν βέβαια «ενέσεις πολύτιμης ρευστότητας» αφού θα αποδίδουν 31 ευρώ περίπου το στρέμμα (αποτύπωμα άνθρακα) ή της απονιτροποίησης περίπου 60 ευρώ το στρέμμα (τα δύο προγράμματα ως φιλοπεριβαλλοντικά δεν δύνανται να συνυπάρχουν και να προστίθενται στο συνολικό εισόδημα των βαμβακοπαραγωγών, ενώ από την άλλη υπάρχει μία τάση μείωσης της παγκόσμιας ζήτησης για το ελληνικό βαμβάκι, καθώς το βραζιλιάνικο μπαίνει με δυναμικό τρόπο στις διεθνείς αγορές και το ελληνικό διασώζεται προσώρας από τη γειτνίαση με Τουρκία και Αίγυπτο και τα χαμηλά μεταφορικά κόστη στα κλωστήρια αυτών των χωρών .  

 Ψάχνεται λοιπόν το ελληνικό βαμβάκι την τελευταία 2ετία στις διεθνείς αγορές να βρει τη χαμένη αίγλη του και η προσπάθεια που γίνεται από την EU cotton που τη στηρίζει αι η ΔΟΒ  για να αποκτήσει brand name μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία σε όλο το κύκλωμα, παραγωγής (αγρότες) και μεταποίησής του (εκκοκκιστές, κλώστες). Ωστόσο ακόμη το κύκλωμα δεν έχει εκμεταλλευτεί το μεγαλύτερο συγκριτικό του πλεονέκτημα, το γεγονός δηλαδή ότι παγκοσμίως είναι το μοναδικό μη γενετικά τροποποιημένο (παρεμπιπτόντως το βραζιλιάνικο είναι κατεξοχήν γενετικά τροποποιημένο).

 Το ελληνικό βαμβάκι οφείλει να αποκτήσει ταυτότητα (branding) και να πιστοποιηθεί ως μη γενετικά τροποποιημένο… Αυτό πρακτικά σημαίνει και πολλά και τίποτα. Μέχρι σήμερα το ελληνικό προϊόν καταλήγει στις σωρούς των Τουρκικών κλωστηρίων με μία μόλις πρωτογενή μεταποίηση (εκκόκκιση) και με ελάχιστη προστιθέμενη αξία. Επόμενο στάδιο αφού αρχικά πιστοποιηθεί ως «No GMO cotton», είναι στη συνέχεια να ενεργοποιηθούν καταναλωτικές οργανώσεις στην Ευρώπη κυρίως, ώστε να απαιτήσουν πρώτον το βαμβάκι που χρησιμοποιείται για φαρμακευτικούς σκοπούς να προέρχεται από συμβατικές και όχι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες. Δεύτερον η βαμβακόπιτα που χρησιμοποιείται στην βιολογική κτηνοτροφία και ιδιαίτερα στην αιγοπροβατοτροφία ως ζωοτροφή που συμβάλλει μάλιστα αποδεδειγμένα στην αύξηση της παραγωγής γάλακτος να είναι από συμβατικό (μη γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι). Και φυσικά τρίτον το βαμβακέλαιο που χρησιμοποιείται σε τροφές ειδικά βιολογικές, να είναι από Μ.Γ.Τ. βαμβάκι.

Όλες αυτές οι κινήσεις σε συνδυασμό με νήμα για βαμβακερά ρούχα που χρησιμοποιούν άτομα με αλλεργία στο δέρμα, ή ακόμη και το βαμβακερό νήμα που χρησιμοποιείται στο τσάι να είναι από συμβατικό βαμβάκι, μπορούν να αποτελέσουν την πυξίδα για ένα προϊόν που αποφέρει ούτως ή άλλως συνάλλαγμα στη χώρα (περί τα 350 εκατομμύρια ευρώ ετησίως) κατέχοντας σταθερά την δεύτερη θέση στις εξαγωγές , πίσω από το βιομηχανικό ροδάκινο (κομπόστα) και μπροστά από φρούτα. λαχανικά και ελαιόλαδο.
Αν βέβαια το εκκοκκισμένο βαμβάκι μπορούσε να γίνει πιστοποιημένο νήμα μη γενετικά τροποποιημένο, τότε οι εξαγωγές θα έφταναν τα 20 δις ευρώ ετησίως όσο περίπου είναι στο σύνολο τους σήμερα, οι υπόλοιπες. Φυσικά για να δημιουργηθούν αυτές οι νέες αγορές χρειάζεται σχέδιο εξαγωγικού προσανατολισμού και κλαδική πολιτική για ένα τομέα ο οποίος πνέει τα λοίσθια τα τελευταία χρόνια όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Αξίζει να τονιστεί ότι ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας προσέφερε στη δεκαετία του ’90 περί τις 600.000 θέσεις απασχόλησης στη χώρα, ενώ σήμερα δεν υπερβαίνει τις 3500.

Πρόκειται φυσικά για κλάδο εντάσεως εργασίας, ο οποίος έφθινε στην Ευρώπη λόγω των χαμηλών μεροκάματων στην Ασία, ωστόσο το ελληνικό success story είναι να ενεργοποιήσει ξανά αυτό τον πολλά υποσχόμενο τομέα μέσω της διαφορετικότητας του προϊόντος και των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων στην παγκόσμια αγορά.. Και φυσικά αυτή την προστιθέμενη αξία μπορεί να την καρπωθεί και ο εργαζόμενος με αξιοπρεπή μεροκάματα και όχι τα 5 δολάρια ημερησίως της Κίνας και του Βιετνάμ. Να σημειωθεί ότι η καλλιέργεια του βαμβακιού εξακολουθεί να απασχολεί περί τις 60.000 αγροτικές εκμεταλλεύσεις στη χώρα καλύπτοντας μία έκταση κατά μέσο όρο 2,5 εκατομμυρίων στρεμμάτων, ωστόσο υποχωρεί τα τελευταία χρόνια λόγω των χαμηλών τιμών στις διεθνείς αγορές, αφού συναγωνίζεται καλλιέργειες στην υποσαχάρια Αφρική, την Ινδία και την Κίνα με χαμηλά μεροκάματα άρα και χαμηλό κόστος παραγωγής, οι οποίες ωστόσο είναι Γενετικά Τροποποιημένες.

Για την Ελλάδα και ειδικά για τη Θεσσαλία πάντως που έχει επενδύσει αρκετά σε αυτή την καλλιέργεια, η γενίκευση της καλλιέργειας Γ.Τ. βαμβακιού παγκοσμίως της δίνει μία πρώτης τάξης ευκαιρία να αξιοποιήσει αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα θέτοντας και πάλι σε λειτουργία κλωστήρια και «φασονάδικα» που αραχνιάζουν αναξιοποίητα λόγω της πτώχευσης εκατοντάδων επιχειρήσεων στην επικράτεια, τις προηγούμενες δεκαετίες. Ασφαλώς και δεν πρόκειται για εύκολη υπόθεση γιατί θα βρει λυσσαλέα αντίδραση από τους κολοσσούς της βιοτεχνολογίας, αλλά για μία χώρα που έφτασε στα χρόνια των μνημονίων να έχει ανεργία 28% δεν υπάρχει εύκολος δρόμος, παρά μόνο εκείνος της επιμονής και της θέλησης σε ένα συγκεκριμένο στόχο. Και φυσικά πλέον μπαίνοντας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης από τα εντάσεως εργασίας κλωστήρια μπορούμε να περάσουμε στα εντάσεως τεχνολογίας και να επαναπροσδιορίσουμε το παραγωγικό μοντέλο στη χώρα.

Είναι η τελευταία ευκαιρία για το προϊόν που κάποτε αποτελούσε το «λευκό χρυσό» στη Θεσσαλική πεδιάδα, διαφορετικά κινδυνεύει με εγκατάλειψη, αφού τα κοστολόγια το καθιστούν ασύμφορο ιδιαίτερα με τα νέα δεδομένα της λειψυδρίας όπως διαμορφώνονται στη Θεσσαλία…