Γιατί οι πλημμυροπαθείς κτηνοτρόφοι γύρισαν την πλάτη στο πρόγραμμα ενίσχυσής τους

Αποκαλυπτική έρευνα του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Σε μία περίοδο που οι κτηνοτρόφοι μετρούν ακόμη μεγάλες πληγές από τις πλημμύρες του 2023, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσουν τις ζωονόσους, πανώλη και ευλογιά, που απειλούν να αφανίσουν το ζωικό κεφάλαιο στη Μαγνησία και τη Θεσσαλία, μία αποκαλυπτική έρευνα που έκανε ο ομότιμος καθηγητής και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Παναγιώτης Γούλας, καταγράφει στοιχεία οξύμωρα αλλά ταυτόχρονα αποκαλυπτικά, αναφορικά με το Μέτρο στήριξης 5.2.

Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ

Πρόκειται για το πρόγραμμα που προέβλεπε μετεγκατάσταση ή εκσυγχρονισμό των πλημμυρισμένων κτηνοτροφικών μονάδων με 100% επιχορήγηση από το κράτος, όμως, σύμφωνα με την έρευνα, δεν αξιοποιήθηκε από τους πληγέντες.

Ουσιαστικά οι κτηνοτρόφοι γύρισαν την πλάτη στο πρόγραμμα, αφού ενάμιση χρόνο μετά έχουν κατατεθεί μόνο 20 αιτήσεις, με τον κ. Γούλα να καταγράφει τα αίτια αυτής της επιλογής, μέσα από μία λεπτομερή «ακτινογραφία» επί όλων των παραμέτρων. Ο γνωστός πανεπιστημιακός δεν βασίζει τις επισημάνσεις του σε θεωρητικά συμπεράσματα, καθώς για να συντάξει την συγκεκριμένη έρευνα προηγήθηκαν επισκέψεις σε πλημμυρισμένες μονάδες όλης της Θεσσαλίας.

Πιο συγκεκριμένα, ο καθηγητής επισκέφτηκε πληγείσες περιοχές, έκανε αυτοψίες, στις κατεστραμμένες κτηνοτροφικές μονάδες και συνομίλησε με τους ιδιοκτήτες στις περιοχές: Φαλάνης, Αμπελώνα, Γιάννουλης (Κιόσκι), Φαρσάλων, Βαμβακού, Σιτοχωρίου, Βρισιών της Π.Ε Λάρισας, Παλαμά, Κοσκινά, Καρποχωρίου, Καρδιτσομαγούλα, Αγία Τριάδα, Νέο Ικόνιο της Π.Ε Καρδίτσας, Πύλης Aγ. Βησσαρίωνα, Φήκης, Παλαιομοναστήρου, Πετρωτού, Γεωργανάδες, Ζάρκο και Φαρκαδώνας της Π.Ε Τρικάλων, Διμήνι, Νέα Αγχίαλος, Βελεστίνου, Στεφανοβίκειο, Ριζόμυλος και Χλόη της Π.Ε Μαγνησίας και Δομοκού της Π.Ε Φθιώτιδας.

Ανυπολόγιστες ζημιές σε υποδομές, εξοπλισμό, ζώα

Σύμφωνα με τον κ. Γούλα, το μέγεθος της ζημιάς είναι μεγάλο, ειδικά σε ποιμνιοστάσια που λειτουργούσαν ως πρόχειρα καταλύματα και ήταν κατασκευασμένα από ευτελή υλικά (ξύλινες κολώνες της ΔΕΗ, τσιμεντόλιθους, λαμαρίνες), το αποτέλεσμα από τον Daniel ήταν, σε πολλές περιπτώσεις, η ολοσχερής καταστροφή.

«Ο απολογισμός ολέθριος, η βλάβη ανήκεστος και η ανάγκη στήριξης του πληγέντα αγρότη-κτηνοτρόφου επιτακτική», αναφέρει, προβαίνοντας παράλληλα σε χρονική καταγραφή των προθεσμιών που έθεσε το ΥΠΑΑΤ, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Μέτρου 5.2 «Επενδύσεις αποκατάστασης των ζημιών που προκαλούνται στο γεωργικό κεφάλαιο (φυτικό, ζωικό και πάγιο) από φυσικά φαινόμενα, δυσμενείς καιρικές συνθήκες και καταστροφικά γεγονότα».

Αρχικά η περίοδος υποβολής αιτήσεων είχε προσδιοριστεί χρονικά από 07-03-2024 έως 30-04-2024. Εντούτοις, λόγω ασαφειών ως προς τα κριτήρια ένταξης στο υπομέτρο και λόγω των έντονων διαμαρτυριών των μελετητών και παραγωγών, το Υπουργείο παράτεινε τρείς φορές ακόμη, την υποβολή των αιτήσεων, η 2^η μέχρι 31-7-2024, η 3^η παράταση μέχρι 30-9-2024 & η 4^η μέχρι 31-10-2024. Το πρόγραμμα με τις τέσσερις αναβολές καθυστέρησε ήδη 8 μήνες, ενώ με υπουργική απόφαση ανατέθηκε στον ΕΛΓΑ, ο οποίος καθόρισε το ύψος των επιχορηγήσεων κ.α..

«Θεώρησα το Μέτρο 5.2, όταν ανακοινώθηκε ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα, με επιδότηση100%. Για πρώτη φορά δίδονταν από το Κράτος σε κτηνοτρόφους πρόγραμμα το οποίο θα μπορούσε να φθάσει σε προϋπολογισμό 350.000 €, για μία μονάδα τριακοσίων αιγοπροβάτων, με δωρεά 100% σε: (κτίρια, μηχανολογικούς εξοπλισμούς, αγορά 300 αιγοπροβάτων), μία πλήρης κτηνοτροφική μονάδα, έτοιμη για λειτουργία. Ο κτηνοτρόφος συμμετέχει μόνο με το αγροτεμάχιο και τίποτα άλλο», επισημαίνει ο καθηγητής, για να περιγράψει στη συνέχεια τα «αγκάθια» που προκάλεσαν το μπλακ άουτ.

«Αγκάθια», ασάφειες και εγγενή προβλήματα

Περιγράφοντας τους κυριότερους λόγους που λειτούργησαν ως τροχοπέδη στην κατάθεση αιτήσεων από τους κτηνοτρόφους ο κ. Γούλας συνοπτικά αναφέρει:

*Πολλές κτηνοτροφικές μονάδες δεν διέθεταν άδεια λειτουργίας και συνεπώς δεν μπορούσαν να υποβάλλουν την αίτηση (αποκλείονταν).

*Αδυναμία φορολογικής και Ασφαλιστικής ενημερότητας, λόγω μη δυνατότητας πληρωμής ή διακανονισμού των ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων, στοιχείο προ απαιτούμενο για την υποβολή της αίτησης.

*Ασαφές πλαίσιο σε ότι αφορούσε την διπλή χρηματοδότηση. Ο παραγωγός σε συνεργασία και υπό την καθοδήγηση του μελετητή του, δεν είχε σαφή εικόνα για το ύψος της επιλέξιμης δαπάνης που πρόκειται να αιτηθεί στο μέτρο. Επίσης οι αποζημιώσεις από την Κρατική αρωγή, δεν ήταν ξεκάθαρα κατανεμημένες ως κονδύλια, για να γνωρίζει ο παραγωγός τι έχει πληρωθεί για εξοπλισμό, αναλώσιμα- ζωοτροφές, κτηριακές εγκαταστάσεις.

*Επιπλέον, το 30% που ήταν προϋπόθεση τεκμηριωμένης ζημιάς για το μέτρο, λειτούργησε ανασταλτικά για την κατάθεση αιτήσεων στο μέτρο. Λόγω αδυναμίας συνέχισης της παραγωγικής διαδικασίας στις υφιστάμενες μονάδες, (καταστροφή πρόχειρων καταλυμάτων, απώλεια ζωικού κεφαλαίου), πολλοί κτηνοτρόφοι αποκατέστησαν, με ίδια κεφάλαια, σε κάποιο βαθμό τις βλάβες, όσο το δυνατόν συντομότερα, για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν κάποιο εισόδημα και με την προσδοκία να ενταχθούν μελλοντικά σε προσεχές Σχέδιο Βελτίωσης, Αναπτυξιακός, Ταμείο Ανάκαμψης κ.λ.π.

*Σε άμεση συνάφεια και σε συνέχεια με το προηγούμενο, η προ απαιτούμενη κατεδάφιση της πληγείσας μονάδας που όμως αποκαταστάθηκε, με ίδια κεφάλαια όπως επισημάναμε, δαπανώντας σε κάποιες περιπτώσεις σημαντικά ποσά, είναι ένα κριτήριο που απέτρεψε τους κτηνοτρόφους από το να υποβάλλουν αίτηση στο μέτρο, διότι πολλές από αυτές τις κατασκευές θα λειτουργούσαν μελλοντικά όχι ως στάβλοι, αλλά επικουρικά ως αποθήκες για την φύλαξη ζωοτροφών και μηχανημάτων, ειδικά στις μεγάλες μονάδες.

*Η έλλειψη αρκετού χρόνου για την υλοποίηση των αναφερομένων κτηνοτροφικών Μονάδων, μέτρησε επίσης αρνητικά στις αποφάσεις των κτηνοτρόφων να μην υποβάλουν μελέτη για ένταξη στο Υπο μέτρο 5.2, φοβούμενοι την απένταξη και τις οικονομικές συνέπειες και αυτό φαίνεται ακόμη και έως σήμερα, αφού οι αιτήσεις των παραγωγών δεν αξιολογήθηκαν

*Επιπρόσθετα, ο απαιτούμενος χρόνος για όλη τη διαδικασία της έκδοσης της άδειας και της κατασκευής της μονάδας είναι μεγάλος και πρέπει να ληφθεί υπόψιν. (Άδεια Ίδρυσης (προϋποθέτει εγκρίσεις από υπηρεσίες: Εφορεία Αρχαιοτήτων, Νεότερων Μνημείων, Κλασσικών μνημείων, Δασαρχεία, Είσοδο-Έξοδο από Δήμο, Χρήσης Γης από Πολεοδομία, άδεια διάθεσης και επεξεργασία λυμάτων από το Υγειονομικό, άδειες οικοδομής, αγορά και εγκατάσταση του εξοπλισμού, έκδοση τιμολογίων, άδεια λειτουργίας, παραλαβή από επιτροπές και πληρωμές).

Τα οξύμωρα της «ακτινογραφίας» και τα επόμενα βήματα

Ολοκληρώνοντας την έρευνα ο κ. Γούλας αναφέρεται στα οξύμωρα και την ασυμβατότητα διαχρονικών αποφάσεων του ΥΠΑΑΤ αναφορικά με τον κτηνοτροφικό τομέα.

«Αποτελεί σχήμα οξύμωρο ΝΑ αποκλείονται οι πλημμυρισμένοι κτηνοτρόφοι να ενταχθούν στο Μέτρο 5.2 για να ξανακτίσουν τις κτηνοτροφικές τους μονάδες, διότι δεν έχουν άδεια λειτουργίας, αλλά μπορούν μέσω του ΟΣΔΕ να παίρνουν επιδοτήσεις. Αν συνέβαινε αυτό σε άλλο Ευρωπαϊκό Κράτος, το Υπουργείο θα ζητούμε τα χρήματα που πληρώθηκαν οι παραγωγοί να τα επιστρέψουν όλα τα χρηματικά ποσά που πήραν και μάλιστα έντοκα», παρατηρεί δηκτικά ο καθηγητής, προς επίρρωση των προαναφερθέντων στοιχείων της μελέτης που έκανε.

Ο κ. Γούλας εκτιμά πως το γεγονός ότι δεν υπήρξε συμμετοχή (αιτήσεις), των κτηνοτρόφων στις μετεγκαταστάσεις και των εκσυγχρονισμό των κτηνοτροφικών μονάδων, δεν αναιρεί την πρόθεση και συγχρόνως την αναγκαιότητα διατήρησης και ενίσχυσης του κτηνοτροφικού κλάδου στη Θεσσαλία, αλλά και γενικότερα σε όλη την Ελληνική επικράτεια, προκειμένου να εξελιχθεί ο κλάδος, να γίνουν σύγχρονες, πιστοποιημένες εγκαταστάσεις, με σωστές συνθήκες υγιεινής για το ζωικό κεφάλαιο, που θα οδηγήσουν στην αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας, σε ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές, αλλά και στην επιδίωξη της επάρκειας και της εγχώριας κατανάλωσης.

Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει ότι η πολιτεία πρέπει να επενδύσει στον κτηνοτροφικό τομέα, δίνοντας ουσιαστικές δυνατότητες στον κτηνοτρόφο να μεγιστοποιήσει την παραγωγή του και ακόμη περισσότερο να διευρύνει τον κύκλο των εργασιών του, περνώντας και στο κομμάτι της μεταποίησης, θα πρέπει και η Ελλάδα να κινηθεί, εκσυγχρονίζοντας την παραγωγή της.

Τέλος, με αφορμή ότι το ΥΠΑΑΤ επιχορηγεί τους πληγέντες για την αγορά αιγοπροβάτων (350€/ ζώο), με 100%επιδότηση, από το εξωτερικό, χτυπά «καμπανάκι» προειδοποιώντας πως «αν συνεχίσουμε να εισάγουμε από το εξωτερικό πρόβατα, σε βάθος χρόνου, δεν θα έχει ο Έλληνας κτηνοτρόφος ντόπιες Ελληνικές φυλές οι οποίες είναι προϋπόθεση για να παραχθεί η φέτα Π.Ο.Π,(καθώς και τα 22 πιστοποιημένα τυριά ΠΟΠ, πέραν της φέτας), ανησυχεί το Υπουργείο μήπως σε λίγα χρόνια θα χάσουμε την φέτα ΠΟΠ, καθώς και τα λοιπά πιστοποιημένα ζωικά προϊόντα».

taxydromos.gr