Η εργασία μετασχηματίζεται: Θετικό εργασιακό περιβάλλον και καλή ψυχική υγεία στο επίκεντρο

Η εργασία μετασχηματίζεται: Θετικό εργασιακό περιβάλλον και καλή ψυχική υγεία στο επίκεντρο

Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο διεθνές εργασιακό πεδίο υπαγορεύουν νέους κανόνες για εργοδότες και εργαζόμενους. Μια παράμετρος που αναδείχθηκε ως εξαιρετικά σημαντική τα τελευταία χρόνια είναι η σημασία του θετικού εργασιακού περιβάλλοντος ως ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την ευημερία του εργαζόμενου καθώς και για την επιλογή ή παραμονή στην εργασία.

Το θετικό εργασιακό περιβάλλον και τα χαρακτηριστικά του

Πώς ορίζεται όμως και ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός θετικού εργασιακού περιβάλλοντος σήμερα; Πρόκειται για τις συνθήκες εκείνες στον χώρο εργασίας που ενισχύουν το ηθικό των εργαζομένων με αποτέλεσμα τη βελτιωμένη παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και τη μείωση του άγχους που απορρέει από τα εργασιακά καθήκοντα.  

Η ευελιξία, η καλή επικοινωνία, η εργασιακή ασφάλεια, η αξιοκρατία, η ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής και η δυνατότητα για επαγγελματική εξέλιξη είναι ανάμεσα στα βασικά χαρακτηριστικά μιας “καλής δουλειάς” σήμερα. Ανάμεσα σε αυτά τα, πολύ σημαντικά, χαρακτηριστικά οι εργαζόμενοι τοποθετούν ψηλά στις προτεραιότητές τους την καλή ψυχική υγεία στην εργασία και αναζητούν το εργασιακό περιβάλλον που μπορεί να τους την εξασφαλίσει. Η ψυχική υγεία είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τον καθορισμό της εργασιακής ικανοποίησης και της απόδοσης ενός εργαζομένου και αυτό αποδεικνύεται εύκολα.

Το Jobseeker, μέσω έρευνας που δημοσίευσε,  σκιαγραφεί το τοπίο γύρω από θετικό εργασιακό περιβάλλον που αναζητούν οι περισσότεροι εργαζόμενοι. Τα συμπεράσματα είναι ξεκάθαρα, είναι χαρακτηριστικό μάλιστα το γεγονός πως το θετικό εργασιακό περιβάλλον εκτιμάται από το 50% των γυναικών και το 41% των ανδρών που έλαβαν μέρος στην έρευνα.

Άλλα  χρήσιμα συμπεράσματα είναι τα εξής:

Ένα ποσοστό της τάξης του  77% των επαγγελματιών αξιολογεί πλέον τις παροχές που στηρίζουν την ψυχική υγεία, όπως την ευελιξία και τα προγράμματα ευεξίας, ως βασικές παραμέτρους μιας ικανοποιητικής εργασίας. 

Τα εντυπωσιακά ποσοστά της τάξης του 81% των γυναικών και το 73% των ανδρών πιστεύουν πως οι συγκεκριμένες παροχές είναι καταλυτικές στην άποψή τους  περί ελκυστικής εργασίας.

Για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, το ποσοστό αυτό φτάνει το  79%, με τους ελεύθερους επαγγελματίες να ακολουθούν με 78%.

Γιατί η ψυχική υγεία και ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον είναι αλληλένδετα

Σύμφωνα με στοιχεία από επαγγελματικά επιμελητήρια του Καναδά, μια χώρα με ισχυρή εργασιακή κουλτούρα και συνεχή αναβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων, η καλή ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας έχει πολλαπλά οφέλη για τον εργαζόμενο αλλά και για τον εργοδότη, όπως:

Αυξημένη δέσμευση των εργαζομένων: Η υποστήριξη της ψυχικής υγείας μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα δέσμευσης των εργαζομένων στα καθήκοντά τους και  δημιουργεί συνθήκες για καλύτερη συνεργασία και επικοινωνία.

Ενισχυμένη παραγωγικότητα: Η καλή ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντική για τους εργαζόμενους καθώς τους επιτρέπει να μένουν συγκεντρωμένοι και να εργάζονται πιο αποτελεσματικά, ειδικά σε περιόδους φόρτου εργασίας.

Θετική κουλτούρα εργασίας: Δεν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς πως ένα εργασιακό περιβάλλον που προάγει την ψυχική υγεία, προάγει ταυτόχρονα και την καλύτερη εργασία  για την επίτευξη των στόχων.

Προσέλκυση ικανών εργαζομένων: Οι εργοδότες που δίνουν προτεραιότητα στην ψυχική υγεία δημιουργούν ομαλές και ευχάριστες συνθήκες εργασίας, και έτσι θέτουν τις βάσεις για να προσελκύσουν αξιόλογους εργαζομένους.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τι περιμένουν οι  Έλληνες εργαζόμενοι

Πολλά και σημαντικά είναι τα ευρήματα για την ψυχική υγεία και την ευεξία (wellbeing) των εργαζόμενων στην Ελλάδα, όπως τα κατέγραψε μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την ΕΥ Ελλάδος, την Hellas EAP και το Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η έρευνα αναδεικνύει το θετικό εργασιακό περιβάλλον και την ψυχική υγεία ως εξαιρετικά σημαντικές για τους Έλληνες εργαζόμενους, με τρεις στους τέσσερις (75%) να δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται, πλέον, περισσότερο για την ψυχική υγεία, τόσο τη δική τους, όσο και των άλλων.

Οι εργαζόμενοι  απάντησαν και στο ερώτημα για το ποια θετική εξέλιξη θα ήθελαν να δουν στο εργασιακό τους περιβάλλον, με πάνω από τους μισούς ερωτώμενους να δηλώνουν:

Εκπαιδεύσεις των  ανώτερων στελεχών για τη φροντίδα της ψυχικής ευεξίας του προσωπικού.
Tην καλλιέργεια κουλτούρας σεβασμού του χρόνου μέσα από νέους τρόπους εργασίας, ωφέλιμους για όλους.
Εκπαιδεύσεις όλων των εργαζόμενων σε θέματα διαχείρισης στρες και αυτο-φροντίδας/selfcare. 

Τι συμβαίνει όταν το εργασιακό περιβάλλον είναι τοξικό

Οι παράγοντες κινδύνου από ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον ονομάζονται «ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι» και µπορεί να σχετίζονται µεταξύ άλλων µε το περιεχόµενο εργασίας ή την οργάνωσή της αλλά και µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά όπως, για παράδειγμα  την κουλτούρα εκφοβισμού.

Τα στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) για τους κινδύνους της κακής ψυχικής υγείας στην εργασία είναι ακόμα μια απόδειξη για το πόσο σημαντική είναι δημιουργία ενός θετικού εργασιακού περιβάλλοντος. Οι κίνδυνοι που απορρέουν από ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον καταγράφονται από τους ειδικούς του παγκόσμιου οργανισμού ως εξής:

Υπερβολικός φόρτος εργασίας που οδηγεί σε burnout
Επισφαλείς συνθήκες εργασίας που δημιουργούν στρες
Οργανωτική κουλτούρα που επιτρέπει αρνητικές συμπεριφορές
Ψυχολογική βία, παρενόχληση ή εκφοβισμός
Διακρίσεις κάθε είδους και αποκλεισμός
Εργασιακή ανασφάλεια, ανεπαρκής αμοιβή 
Αντικρουόμενες απαιτήσεις εργασίας και οικογενειακών υποχρεώσεων

Σύμφωνα και με στοιχεία από το John Hopking University, το άγχος και η επαγγελματική εξουθένωση είναι η κύρια αιτία κακής ψυχικής υγείας και χαμηλού ηθικού μεταξύ των εργαζομένων. Περίπου το 94% των εργαζομένων δηλώνει ότι βιώνει διαρκώς άγχος στον χώρο εργασίας, και μάλιστα σχεδόν το 1/3 περιγράφει τα επίπεδα άγχους τους από “υψηλά” έως “μη βιώσιμα υψηλά”.

Είναι γεγονός πως η πανδημία Covid-19 και η αναγκαία προσαρμογή αμέσως μετά, άλλαξε θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίον βλέπουν οι άνθρωποι την εργασία, αλλά και την ψυχική και σωματική τους υγεία, και αυτο αποτυπώνεται στις εργασιακές συμπεριφορές σε όλον τον κόσμο. Η δημιουργία ενός υποστηρικτικού και ευέλικτου εργασιακού περιβάλλοντος μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ψυχική ευημερία κάθε εργαζόμενου και είναι μόνο προς όφελος των επιχειρήσεων να επενδύσουν σε αυτές. Όπως αναφέρουν και τα στοιχεία που δημοσίευσε το  Jobseeker, είναι σημαντικό για τους οργανισμούς και τους ανθρώπους σε θέσεις ευθύνης να καλλιεργούν πλέον μια θετική και σύγχρονη εταιρική κουλτούρα που δίνει χώρο στους εργαζόμενους να αναπτύξουν δεξιότητες, να εξελίσσονται και να νιώθουν καλά με αυτό, στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή.