Μερική αναστολή δασικών χαρτών για αγρούς που έχουν απωλέσει το δασικό χαρακτήρα για την καταβολή των επιδοτήσεων

Με ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος που αναρτήθηκε προς διαβούλευση, ορίζεται η μερική αναστολή της αποδεικτικής ισχύος που έχουν οι δασικοί χάρτες, όταν πρόκειται για αγρούς που προκύπτει, από τα στοιχεία που ήδη διαθέτει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ότι ευρίσκονται εντός περιοχών που έχουν απωλέσει το δασικό τους χαρακτήρα και μπορούν, συνεπώς, οι καλλιεργητές των εκτάσεων αυτών να λαμβάνουν τις επιδοτήσεις τους.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση, περιλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», όπου μεταξύ άλλων, στο κεφάλαιο Ε «Ρυθμίσεις για Δασικούς Χάρτες» προβλέπεται παράλληλα η εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών περιοχών για τις οποίες πριν από το 1975 είχαν εκδοθεί πράξεις της διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός.

«Ολες οι παραπάνω αφορούν αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αγροτικές στην Ε.Ε. και λάμβαναν επιδοτήσεις. Αποτυπώθηκαν ως δασικές εκτάσεις γιατί παρέλειψαν να λάβουν υπόψη τις παραπάνω πράξεις της διοίκησης και θα έπρεπε να αποτυπωθούν ως αγροτικές εκτάσεις» σημείωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης κατά την παρουσίαση του σχεδίου νόμου.

Παράλληλα, ορίζεται πως στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων η Διοίκηση θα πρέπει να αξιοποιήσει τα ψηφιακά αρχεία που διατίθενται από φορείς όπως το Ελληνικό Κτηματολόγιο και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, για να συμπληρώσει τα υπόβαθρα των δασικών χαρτών.

Αναλυτικά τα έγγραφα υπό διαβούλευση:

Αιτιολογική Έκθεση στο Σχέδιο Νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας»

Σχέδιο Νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας»

Ρυθμίσεις για Δασικούς Χάρτες

Επί του άρθρου 48

Η λειτουργία της διαδικασίας για την ανάρτηση, κύρωση και αναμόρφωση των δασικών χαρτών στην πράξη έχει καταδείξει αρκετά προβλήματα που προκαλούν πρόσθετο διοικητικό φόρτο, ταλαιπωρία και συχνά αδικίες εις βάρος των διοικουμένων και δυσχεραίνουν, αντί να διευκολύνουν, την επίτευξη της ασφάλειας δικαίου στην οποία αποσκοπούν οι δασικοί χάρτες και, σε συνέχεια αυτών, το δασολόγιο.

Η παράλειψη της Διοίκησης να περιλάβει στους δασικούς χάρτες πολλές πράξεις της διοίκησης (ιδίως της αγροτικής/εποικιστικής νομοθεσίας) οι οποίες είχαν συννόμως μεταβάλει το δασικό χαρακτήρα εκτάσεων πριν από το 1975, προκειμένου οι περιοχές αυτές να εξαιρεθούν από την ανάρτηση, έχουν οδηγήσει σε δασικούς χάρτες, οι οποίοι περιλαμβάνουν μη δασικές περιοχές, με αποτέλεσμα εκτός από την αμφισβήτηση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων των κυρίων, προβλήματα σε σχέση με τη νόμιμη γεωργική τους εκμετάλλευση και, ιδίως, τη λήψη επιδοτήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αλλά ακόμη και τη μεταβίβαση των ακινήτων τους.

Οι παραλείψεις αυτές, όμως, έχουν οδηγήσει πολλούς διοικουμένους και στην υποβολή αντιρρήσεων ή αιτήσεων για τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων των δασικών χαρτών. Οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.) αντιμετωπίζουν ένα τεράστιο όγκο υποθέσεων και οι καθυστερήσεις που προκαλούνται στη διεκπεραίωσή τους είναι πολύ μεγάλες και εις βάρος των διοικουμένων.

Επιπλέον, η σύνθεση των ΕΠ.Ε.Α. που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία οδηγεί στην επιλογή των μελών της από μια πολύ περιορισμένη δεξαμενή ανθρώπων (δασολόγων που υπηρετούν στο δημόσιο τομέα), με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να είναι κατ’ ανάγκην μικρός και πολλά μέλη να υποχρεώνονται να υπηρετούν ταυτοχρόνως σε περισσότερες από μία επιτροπές.

Επίσης, οι Επιτροπές δεν είχαν την κατάλληλη σύνθεση για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που αναφύονταν, δεδομένου ότι σε αυτήν δεν περιλαμβανόταν τοπογράφοι μηχανικοί ή άλλες αντίστοιχες ιδιότητες. Για να αποσυμφορηθεί το έργο των ΕΠ.Ε.Α. είναι απαραίτητο η Διοίκηση να συμπληρώσει αυτεπαγγέλτως τα υπόβαθρα των δασικών χαρτών με τις ελλείπουσες πράξεις της Διοικήσεως, τις οποίες οφείλει να αναζητήσει αυτεπαγγέλτως.

Προς το σκοπό αυτό οφείλει να αξιοποιήσει και ψηφιακά αρχεία που διατίθενται από φορείς όπως το Ελληνικό Κτηματολόγιο και ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.). Εάν οι πράξεις αυτές τεθούν επί των χαρτογραφικών υποβάθρων, θα ξεκαθαρίσει ο χαρακτήρας πάρα πολλών από τις εκτάσεις που αμφισβητούνται με τις αντιρρήσεις.

Επίσης, θα δοθεί η ευκαιρία σε όσους αξιοποίησαν το δικαίωμα εξαγοράς που προβλέπεται στα άρθρα 47 και 47Β του ν. 998/1979 (Α’ 289) να απαλλαγούν από οποιαδήποτε οφειλή, εάν αποδειχθεί ότι οι εξαγορασθέντες αγροί ήταν εξ αρχής δικοί τους και δεν υπάγονταν στη δασική νομοθεσία.

Με τις προτεινόμενες διατάξεις του άρθρου αυτού ρυθμίζονται τα παραπάνω και άλλα, παραπλήσια, ζητήματα. Με την παρ. 1 του άρθρου 48 διευκρινίζεται η έννοια των πράξεων της διοίκησης, οι οποίες οδηγούν σε μεταβολή του δασικού χαρακτήρα μιας έκτασης, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 3 του ν. 998/1979. Αναλόγως προσαρμόζονται, με την παρ. 2, η διαδικασία κατάρτισης των δασικών χαρτών και, με την παρ. 3, στη διαδικασία εξέτασης αντιρρήσεων. Με τις παρ. 4 και 5 συμμορφώνεται η Διοίκηση με την απόφαση υπ’ αριθ. 1411/2019 του Συμβουλίου της Επικρατείας (ομοίως και η ΣτΕ 1457/2019), η οποία έκρινε ότι οι αιτήσεις για διόρθωση προδήλων σφαλμάτων στους δασικούς χάρτες οι οποίες έχουν υποβληθεί εντός της προθεσμίας που ίσχυε για την υποβολή αντιρρήσεων, αλλά έχουν απορριφθεί ως μη αφορώσες σε σφάλματα που θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως πρόδηλα, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αντιρρήσεις και να διαβιβάζονται στις ΕΠΕΑ προς εξέταση.

Στις παρ. 6 και 7 ορίζεται ότι οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων θα ομαδοποιούν και θα εξετάζουν τις υποθέσεις τους ανά δημοτική ή τοπική κοινότητα, δηλαδή ανά τεχνική και διοικητική μονάδα κατάρτισης του χάρτη, όπως αυτή ήδη ορίζεται στο άρθρο 13 του ν. 3889/2010.

Επίσης οι προτεινόμενες διατάξεις επιτρέπουν τη μεταβίβαση ακινήτων, όταν έχει εκδοθεί απόφαση της Επιτροπής Εξέτασης Αντιρρήσεων που τα κρίνει ως μη δασικά, αλλά δεν έχει προχωρήσει εντός δύο (2) μηνών η αντίστοιχη συμπληρωματική κύρωση του δασικού χάρτη, με σχετική βεβαίωση για την έκδοση της απόφασης της ΕΠΕΑ και με ρητή μνεία για τον κίνδυνο ακύρωσης του κυρωθέντος δασικού χάρτη μετά από άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως.

Με την παρ. 8 ορίζεται ότι η αναμόρφωση του δασικού χάρτη είναι υποχρεωτική σε περίπτωση, κατά την οποία διαπιστωθεί ότι δεν έχουν περιληφθεί σε αυτόν πράξεις της διοικήσεως που αίρουν το δασικό χαρακτήρα μιας περιοχής. Οι παρ. 9 και 10 ορίζουν διαδικασία αυτεπάγγελτης εισαγωγής των πράξεων της διοικήσεως στους δασικούς χάρτες και παρέχεται η ευχέρεια στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ρυθμίσει με απόφασή του τις σχετικές λεπτομέρειες. Επίσης, ορίζεται η μερική αναστολή της αποδεικτικής ισχύος που έχουν οι δασικοί χάρτες, όταν πρόκειται για αγρούς που προκύπτει, από τα στοιχεία που ήδη διαθέτει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ότι ευρίσκονται εντός περιοχών που έχουν απωλέσει το δασικό τους χαρακτήρα και μπορούν, συνεπώς, οι καλλιεργητές των εκτάσεων αυτών να λαμβάνουν τις επιδοτήσεις τους.

Στις παρ. 11 και 12 προβλέπονται οι συνέπειες της αναμόρφωσης του δασικού χάρτη για περιοχές, των οποίων ο χαρακτήρας έχει αμφισβητηθεί με αντιρρήσεις ή έχουν υποβληθεί αιτήματα εξαγοράς με τη διαδικασία των άρθρων 47 και 47Β του ν. 998/1979.

Επί του άρθρου 49

Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις επιχειρείται η αναμόρφωση του πλαισίου και η επιτάχυνση της διαδικασίας εξέτασης των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων με σκοπό την ταχύτερη ολοκλήρωση της ανάρτησης των Δασικών Χαρτών.

Ειδικότερα με την παράγραφο 1 τροποποιείται η σύνθεση της Επιτροπής με τον ορισμό δικηγόρου ως προέδρου και δασολόγου ή δασοπόνου ή γεωπόνου ή τοπογράφου που υπηρετεί στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και μηχανικού που έχει δικαίωμα υπογραφής τοπογραφικού διαγράμματος.

Με την παράγραφο 2 της προτεινόμενης διάταξης για την απρόσκοπτη λειτουργία των ΕΠ.Ε.Α. και την ταχύτερη εξέταση των αντιρρήσεων, προβλέπεται η δημιουργία ενός Μητρώου Μελών των ΕΠ.Ε.Α. στο οποίο θα μετέχουν 30 αναπληρωματικά μέλη από κάθε κατηγορία προκειμένου σε περίπτωση που κάποιο τακτικό μέλος παρουσιάσει κώλυμα να μην εμποδίζεται η ομαλή εξέταση των υποθέσεων έκαστης Επιτροπής. Η παράγραφος 3 προβλέπει την αποζημίωση ή την κατ’ αποκοπή αμοιβή για τον Πρόεδρο, τα μέλη και τους γραμματείς των ΕΠ.Ε.Α., καθώς και την αποζημίωση για εργασία καθ’ υπέρβαση του υποχρεωτικού ωραρίου στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων. Με τον τρόπο αυτό καθίσταται εφικτή η αποζημίωση των ιδιωτών καθώς και η εργασία των δημοσίων υπαλλήλων πέραν του υποχρεωτικού τους ωραρίου, δεδομένου ότι τίθενται αυστηρές προϋποθέσεις για την ταχεία εξέταση των αντιρρήσεων.

Η παράγραφος 4 αυστηροποιεί την διαδικασία εξέτασης των αντιρρήσεων και ορίζει ότι με εξαίρεση τον μήνα Αύγουστο έκαστη Επιτροπή θα εξετάζει 200 υποθέσεις ανά μήνα, συνεδριάζοντας 4 φορές και εξετάζοντας 50 υποθέσεις ανά συνεδρίαση. Η ολοκλήρωση των 200 αυτών υποθέσεων αποτελεί και την προϋπόθεση για την καταβολή της αποζημίωσης ή της υπερωριακής απασχόλησης που προβλέπεται στην παραγράφο 3 του ιδίου άρθρου.